Lynn Harrell liet zijn cello zingen

Maandag

Max Bruch
Kol nidrei, op.47
Lynn Harrell [cello] & Philharmonia Orchestra o.l.v. Vladimir Ashkenazy

Dinsdag

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski
Pianotrio, op.50 - deel I, "Pezzo elegiaco"
Vladimir Ashkenazy [piano] & Itzhak Perlman [viool] & Lynn Harrell [cello]

Woensdag

Dmitri Sjostakovitsj
Celloconcert nr.1 - deel I, "Allegretto"
Lynn Harrell [cello] & Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink

Sergej Tanejev
Pianotrio, op.22 in D gr.t. - deel II, "Allegro molto - Tema con variazioni"
Vadim Repin [viool] & Lynn Harrell [cello] & Mikhail Pletnev [piano]

Donderdag

Robert Schumann
Celloconcert op.129 in a kl.t. - compleet
Lynn Harrell & Cleveland Orchestra o.l.v. Neville Marriner

Jeugd

Lynn Harrell groeit op in een muzikaal gezin. Zijn vader is bariton, zijn moeder violist. Eerst krijgt hij pianoles, net als zijn broer en zus. Dat hoort bij de opvoeding. Maar echt leuk vind hij het niet. Zijn moeder is violist, maar ook dat instrument spreekt hem niet echt aan. Daarom zet zijn moeder hem voor de pickup en laat hem de Cellosuites van Johann Sebastian Bach horen, gespeeld door Pablo Casals. De jonge Lynn Harrell is verkocht. Als hij later terugdenkt aan die keuze, concludeert hij dat hij in de cello de combinatie hoorde van zijn vader (de bariton) en zijn moeder (de violist). Als hij 9 is krijgt hij zijn eerste cellolessen. Tegen de huishoudster zegt hij, dat hij de grootste cellist ooit wil worden. De carrière van Lynn Harrell kent een vliegende start. Als hij 15 is wint hij allerlei concoursen.

De vroege jaren

Op zijn 17e speelt hij zijn debuut met de New York Philharmonic Orchestra onder leiding van Leonard Bernstein in Carnegie Hall. Dat was tijdens de Young People’s Concerts van Bernstein. De vader van Lynn Harrell maakt dat niet meer mee. Hij overlijdt als Harrell 15 jaar is. De moeder van Lynn Harrell komt niet lang daarna om het leven bij een verkeersongeval. Lynn Harrell slaapt in de jaren die volgen bij familie en vrienden. Hij neemt dan steeds zijn koffer en zijn cello mee. Hij studeert aan Juilliard School of Music en aan Curtis Institute of Music. Als hij 18 is, gaat hij in het Cleveland Orchestra spelen. Later zegt hij daarover in een interview: “Ik kreeg de baan omdat dirigent George Szell mijn vader kende vanwege de samenwerking met de Metropolitan Opera.” Het is een fijne tijd voor Harrell. Hij heeft in zijn jeugd nooit in een orkest gespeeld, omdat zijn docenten zijn talent te uitzonderlijk vonden voor een orkest. Maar in het Cleveland Orchestra heeft hij het naar zijn zin. Eerst is hij tutti-cellist, maar al gauw promoveert hij naar solo-cellist van het orkest. Georges Szell is streng voor de jonge Harrell. Hij zegt tegen hem: “Je speelt goed cello, maar je hebt totaal geen muzikale opleiding.” Lynn Harrell schrikt daar wel van, maar realiseert zich dat Szell gelijk heeft. Hij blijft een aantal jaar in het orkest spelen en breidt op die manier zijn repertoire en kennis uit. Hij leert ook dirigent James Levine kennen. Hij is van dezelfde generatie, maar Levine leest al sinds zijn 10e

partituren en Harrell nog maar net. Levine nodigt Harrell bij hem thuis uit en samen luisteren ze naar de opera Wozzeck van Alban Berg. James Levine kan die opera op dat moment al uit zijn hoofd dirigeren. Levine wijst Harrell ook op de opnames die zijn vader heeft gemaakt. Harrell heeft die wel in de kast staan, maar hij heeft daar op dat moment nog nooit naar geluisterd.

Solo en kamermuziek

Als George Szell in 1970 sterft, is dat voor Lynn Harrell reden te onderzoeken of een solocarrière tot de mogelijkheden behoort. Het gebeurt in die tijd vaker dat solocellisten eerst een carrière in een orkest hebben. (Janos Starker en Paul Tortelier waren ook eerst cellist in een orkest.) In 1971 geeft Lynn Harrell zijn eerste solo recital in Carnegie Hall in New York. The New York Times schrijft in de recensie: “Het is moeilijk superlatieven te vinden om dit prachtige spel te omschrijven. Hij produceert een warme, zangerige klank in elk register. Techniek, nauwkeurigheid en intonatie: deze jonge man heeft alles.” Vanaf dat moment concentreert hij zich op zijn solocarrière. Als hij eenmaal gestopt is als cellist van het orkest, mist hij het spelen in een orkest ontzettend. Maar hij realiseert zich al snel dat de tijd in het Cleveland Orchestra zijn muzikaliteit enorm gevoed heeft. Hij leert er de manier van cellospelen in een orkest en in kamermuziekverband. Dat komt omdat hij vaak kamermuziek speelt met James Levine en leden uit het Cleveland Orchestra. Het komt zijn solospel overigens niet ten goede. Hij moet weer in topvorm zien te komen. Hij wil de stukken die geschreven zijn voor zijn instrument nog beter spelen dan voorheen en de bedoeling van de componist nog dichter benaderen. De Sonates van Brahms, Beethoven, Schubert en de Concerten van Dvorák en Elgar gaven mij enorm veel energie”, zegt Harrell terugblikkend op die tijd.

In 1994 speelt Lynn Harrell Kol Nidrei van Max Bruch in het Vaticaan. Eén van de aanwezigen is de Paus. Het concert is gewijd aan de Joodse slachtoffers van de Holocaust. De herdenking wordt wereldwijd uitgezonden.

Opnamen

Naast zijn werk als cellist in de concertzalen, spendeert Lynn Harrell ook veel tijd in de studio om opnames te maken. Zijn vaste kamermuziekpartners zijn pianist Vladimir Ashkenazy en violist Itzhak Perlman. De opname die zij in de jaren ’80 maken van het Pianotrio van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski is legendarisch. De opname ontvangt een Grammy Award. De tweede Grammy voor het trio, want een paar jaar eerder ontvangen zij een Grammy voor hun opnamen van de complete Pianotrio’s van Ludwig van Beethoven.

Nalatenschap en overlijden
In 2010 richt Lynn Harrell met zijn vrouw de HeartBeats Foundation op. Die stichting streeft ernaar kinderen in nood te helpen en met de kracht van muziek beter om te gaan met de extreme uitdagingen van armoede en conflicten.

In 2020 overlijdt Lynn Harrell. De klassieke muziekwereld is in diepe rouw.