Topstukken: Mozarts Klarinetconcert
- Klassiek
- Topstukken: Mozarts Klarinetconcert
Ontroerend, troostrijk en vrolijk: het Klarinetconcert van Wolfgang Amadeus Mozart raakt je recht in het hart. Maar het is niet alleen een van Mozarts mooiste werken, het is ook het eerste klarinetconcert ooit geschreven door een groot componist. Hoe kwam Mozart op het idee om een soloconcert voor dit instrument te componeren?
Concert voor klarinet en orkest KV.622 in A gr.t. - deel II, "Adagio"
Wolfgang Amadeus Mozart
Uitvoerenden: Radio Kamer Filharmonie, Michael Collins (klarinet), Masaaki Suzuki (Dirigent)
Concert voor klarinet en orkest KV.622 in A gr.t. - compleet
Wolfgang Amadeus Mozart
Uitvoerenden: Orkest van de achttiende eeuw, Frans Brüggen (Dirigent), Eric Hoeprich (klarinet)
Klarinetconcert met een pijpje tabak
Het Klarinetconcert is Mozarts laatste instrumentale compositie. Hij voltooide het meesterwerk in oktober 1791, twee maanden voor zijn overlijden. Tijdens het werken aan het concert schreef de componist aan zijn vrouw Constanze - die aansterkte in een kuuroord - dat hij zich tussendoor ontspande met biljart, koffie en "een heerlijk pijpje tabak".
Een nieuw instrument
Vandaag de dag is de klarinet niet meer weg te denken uit symfonie- en harmonieorkesten. Maar in de tijd van Mozart was het instrument nog nieuw. De klarinet werd pas rond 1700 uitgevonden, waarschijnlijk door Johann Christoph Denner, een beroemde bouwer van houtblaasinstrumenten. Hij ontwikkelde de chalumeau verder ontwikkelde tot de klarinet. Telemann en Vivaldi hadden al stukken voor deze voorloper van de klarinet gecomponeerd.
Met zijn Klarinetconcert gaf Mozart een grote impuls aan de populariteit van de klarinet. Zelf viel hij ook voor de prachtige klank van dit instrument. "Oh, hadden we maar klarinetten!" schreef hij aan zijn vader Leopold toen hij in het buitenland voor het eerst klarinetten had gehoord.
Anton Stadler en het Klarinetconcert
Maar het duurde niet lang voor de klarinet ook zijn intrede deed in Mozarts eigen land. In Wenen ontmoette de componist namelijk de virtuoze klarinettist Anton Stadler (1752-1812). "Ik heb nog nooit zoiets gehoord als wat jij met je instrument weet te verzinnen," schreef Mozart aan hem in 1785. "Nooit had ik gedacht dat een klarinet zo goed de menselijke stem kon imiteren zoals jij die imiteerde. Jouw instrument heeft zo'n zachte en lieflijke klank dat niemand het kan weerstaan." En zo inspireerde Anton Stadler de grote componist: Mozart componeerde zijn Klarinetconcert en droeg het aan Stadler op. Hij voerde het ook uit op de première.
Bassetklarinet
Maar Stadler speelde het niet op een gewone klarinet: hij had een bassetklarinet, waarbij een extra register in de laagte is toegevoegd. Zo zag de bassetklarinet van Stadler eruit:
foto: Wikimedia Commons
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Verdwenen manuscript
Meer Mozart en klarinet
Inmiddels is het Klarinetconcert wereldberoemd door met name het langzame deel, het Adagio. Dit werd onder andere gebruikt in de film Out of Africa. Mozart voegde in zijn Symfonie nr.31, die hij in Parijs componeerde, ook twee klarinetten toe aan zijn orkest. En in zijn Klarinetkwintet is ook een prachtige rol weggelegd voor de klarinet.
Symfonie nr.31, KV.297 in D gr.t., "Parijs" - compleet
Wolfgang Amadeus Mozart
Uitvoerenden: Het Gelders Orkest, Benjamin Levy (Dirigent)
Bron: nporadio4.nl/mozartweek
Filmmuziek Top 200
De Filmmuziek Top 200 was een feest! Op donderdag 7 en vrijdag 8 maart hoorde je de meest aangrijpende en onvergetelijke soundtracks bij NPO Klassiek.
