De mooiste opnamen van cellist János Starker

Jeugd en debuut

Cellist János Starker werd in 1924 geboren in Boedapest. Het gezin waar hij uitkwam, is muzikaal. Zijn oudere broers spelen allebei viool en nog voor hij 6 wordt, krijgt Janos Starker een cello in zijn handen. Hij wordt meteen als “wonderkind” bestempeld. Op zijn 7e geeft hij zijn eerste openbare optreden. Een jaar later begint hij andere kinderen ook celloles te geven. Als hij 11 is, heeft hij een lespraktijk met 5 kinderen. Als hij 11 is, wordt hij toegelaten aan de Franz Liszt Academie. Daar krijgt hij de kans een concertstuk voor cello van Dohnanyi te spelen met de componist achter de piano.

János Starker maakt zijn professionele debuut als hij 14 is. Hij wordt gevraagd in te vallen voor een zieke solist. Op het programma: het celloconcert van Antonín Dvorák. Starker krijgt dat verzoek pas een paar uur voor het concert, maar toch gaat hij de uitdaging aan. Als in 1939 de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, komt het muzikale leven stil te liggen. Ook bij de Joodse familie Starker. János brengt een aantal maanden door in een concentratiekamp, maar overleeft de oorlog. Zijn broers worden allebei vermoord door de nazi’s.

Carrière na de oorlog

Na de oorlog wordt Starker aanvoerder van de cello’s in het Filharmonisch Orkest van Boedapest. Inmiddels had de Sovjet Unie het land bezet en in 1946 verliet Starker Hongarije. Hij nam deel aan een concours in Genève. Hij won daar de 3e prijs, niet wat hij gehoopt had. Hij legde later de link met zijn benoeming tot wonderkind: “Ik speel als een blinde man. Wat gebeurt er met een vogel die zingt, maar niet weet hoe hij zingt? Dat is wat er gebeurt met wonderkinderen.” Starker ging niet bij de pakken neer zitten en ging weer studeren. Hij analyseerde alle aspecten die met cellospelen te maken hebben: ademhaling, stokvoering, frasering, vingerzettingen, vibrato… Hij ontwikkelde zich in razend tempo. De politieke situatie in Hongarije werd niet beter en daarom besloot Starker naar de Verenigde Staten uit te wijken. Dat werd zijn tweede vaderland. Daar was een aantal Hongaarse musici op hoge posities terecht gekomen. Bijvoorbeeld Antál Dorati, die Starker tot eerste cellist van het Dallas Symphony Orchestra benoemde. Later werd hij cello-aanvoerder bij het orkest van The Metropolitan Opera en in Chicago. In 1958 legde hij zijn functie als cellist in orkesten neer om zich meer op zijn solo-carrière toe te kunnen leggen. Hij gaat dan ook weer lesgeven. Vanaf 1973 leidde hij masterclasses in Luzern. Hij geeft vanaf dat moment ook les aan de Indiana University School of Music. Die functie bekleedt hij tot 2001.

Janos Starker maakte zich sterk voor de muziek van zijn landgenoten. Hij zette zich bijvoorbeeld in de solosonate van Zoltán Kodály te promoten. Hij nam dat werk een aantal keer op. En die opnames gelden nog steeds als referentie voor hedendaagse cellisten. Bovendien wordt hij hooggewaardeerd als Bach-cellist. Met Julius Kätchen en Josef Suk nam hij de pianotrio’s van Johannes Brahms op.

Maandag

Camille Saint-Saëns
Celloconcert nr.1
János Starker met London Symphony Orchestra o.l.v. Antal Doráti (1964)

Dinsdag

Johannes Brahms
Pianotrio nr.1
János Starker [cello], Julius Katchen [piano] en Josef Suk [viool]

Woensdag

Johann Sebastian Bach
Cello suite nr.1

Donderdag

Felix Mendelssohn-Bartholdy
Variaties voor cello en piano, op.17, "Variations concertantes"
János Starker [cello] & György Sebök [piano]

Johannes Brahms
Pianoconcert nr.2, deel III, "Andante"
Emil Gilels [piano], János Starker [cello], Chicago Symphony Orchestra o.l.v. Fritz Reiner

Vrijdag

Antonín Dvorák
Celloconcert
János Starker met Philharmonia Orchestra o.l.v. Walter Süsskind

Home Gouden Opnamen