Epische filmmuziek: 2000-2010

Typmachineklanken

Atonement is een Britse dramafilm uit 2007 onder regie van Joe Wright. Het verhaal is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 2001 van Ian McEwan. De hoofdrollen worden vertolkt door James McAvoy, als Robbie Turner, en Keira Knightley, als Cecilia Tallis. De film won een Oscar voor de beste oorspronkelijke filmmuziek gecomponeerd door Dario Marianelli. De muziek draagt bij aan het beleven én het herbeleven van het intrigrerende en indringende verhaal van de film: een jongen, genaamd Robbie, uit een eenvoudig milieu in het Engeland van de jaren' 30, wordt niet volledig geaccepteerd op het landhuis waar hij bevriend is met een van de dochters doe daar woont. Hij wordt uiteindelijk valselijk beschuldigd en eindigt in het leger van de Tweede Wereldoorlog. Hij probeert het te redden tot de evacuatie uit Duinkerke. Tegelijkertijd probeert tegenspeelster Briony het noodlot van Robbie te beïnvloeden door de tragische familiegeschiedenis te herschrijven en zo grip te krijgen op de fouten die zij heeft gemaakt. Het schrijven hoor je duidelijk terug in de muziek. Dario Marianelli gebruikt namelijk typmachineklanken!

Het decennium van special effects

Het nieuwe millennium bracht een nieuwe ontwikkeling met zich mee: computer-generated imagery (CGI). Het zou de filmindustrie bepalen. Waar het eerst nog standaard was om filmbeelden ‘gewoon’ met een camera op te nemen, begon in de jaren ’00 computertechnologie het over te nemen. Zo werd dit niet alleen het decennium van de grote computeranimatiefilms – denk aan Avatar, Finding Nemo, Ice Age, Shrek en Wall-E – maar ook van populaire fantasy-films. Harry Potter, Pirates of the Caribbean, Chronicles of Narnia en natuurlijk Lord of the Rings zijn inmiddels echte klassiekers. En zonder special effects zouden deze films lang niet zo magisch zijn.

Lord of the Rings: het verhaal

Regisseur Peter Jackson baseerde zijn filmtrilogie op het boek Lord of the Rings (In de ban van de ring) van de Engelsman J. R. R. Tolkien (1892-1973). De hobbit Frodo Baggins (Elijah Wood) krijgt van zijn oom Bilbo (Ian Holm) beschikking over een ring. Dit blijkt de Ene Ring te zijn die onlosmakelijk verbonden is met zijn maker, de donkere heer Sauron. Om hem te verslaan moet de ring vernietigd worden, maar dat kan alleen in het hart van Saurons wereld: de Doemberg in Mordor. Zo begint Frodo met onder andere zijn beste vriend Sam (Sean Astin), de elf Legolas (Orlando Bloom) en de tovenaar Gandalf (Ian McKellen) aan een gevaarlijke reis, waarbij ze steeds moeten ontsnappen aan Saurons handlangers en weerstand moeten bieden tegen de verleidelijke macht van de Ring.

De epische score van Howard Shore

Voor alle drie de films, The Fellowship of the Ring (2001), The Two Towers (2002) en The Return of the King (2003), componeerde de Canadees Howard Shore de muziek. In totaal bedacht hij meer dan honderd thema’s, die allemaal zijn verbonden met een personage, object of plaats. De melodieën en instrumentatie brengen de magische personages en uitgestrekte landschappen op een betoverende manier tot leven.

Shore won er drie Oscars, drie Grammy’s en een Golden Globe voor. Ook componeerde hij muziek voor de trilogie The Hobbit (2012-2014), de verfilming van Tolkiens gelijknamige boek.

Muziek hergebruiken in Gladiator

Gladiatior is een film die, zoals de titel al doet vermoeden, zich afspeelt in de Romeinse tijd. Het is een fictief verhaal geïnspireerd op keizer Commodus en zijn vader, de Romeinse keizer Marcus Aurelius. Keizer Marcus Aurelius ziet zijn einde naderen en wijst zijn trouwe generaal Maximus aan als zijn opvolger. Zijn zoon Commodus, die zichzelf als keizer had willen zien, doodt daarom zijn vader en laat Maximus arresteren. Om definitief met Maximus af te rekenen en het volk voor zich terug te winnen, organiseert Commodus een laatste gevecht in de arena: tussen Maximus en hemzelf, maar deze grootheidswaanzin leidde tot zijn eigen dood...

De film werd genomineerd voor twaalf Oscars en won er uiteindelijk vijf. De muziek bij de film, gecomponeerd door Hans Zimmer, won een Golden Globe. De jammerende vrouwenstem van Lisa Gerrard was een inspiratie voor vele latere filmcomponisten.

In de muziek zijn veel hints naar andere klassieke werken te vinden. Zo werd in 2006 zelfs een rechtszaak tegen Hans Zimmer aangespannen, omdat hij The Planets van Gustav Holst zou hebben gebruikt in deze soundtrack. The Battle zou namelijk inbreuk maken op het auteursrecht op Mars van Gustav Holst.

Hans Zimmer hergebruikte niet alleen muziek van anderen, maar ook van zichzelf in deze soundtrack: zo hoor je hier en daar melodieën voorbijkomen die wel héél erg lijken op muziek die hij componeerde voor Pirates of the Caribbean. Handig hergebruik of plagiaat...?