Topstukken: Lord of the Rings

Inspiratie uit klassieke muziek

De soundtrack van Lord of the Rings is omvangrijker dan je in de gaten hebt als je de films kijkt. Het bestaat uit meer dan 100 thema's, die stuk voor stuk een specifieke functie bij de filmbeelden hebben. Hiervoor heeft Howard Shore inspiratie gevonden bij een klassieke componist: Richard Wagner. Zonder dat hij het kon weten, is hij met zijn bekendste muzikale uitvinding een grondlegger van filmmuziek geworden.

De negentiende-eeuwse componist bedacht voor zijn opera's zogeheten leidmotieven. Dit zijn melodieën of instrumenten die bij een bepaald personage, voorwerp of specifieke plek horen. Zo denk je in opera's én in films bij het horen van een thema meteen aan datgene waar het bij hoort. En niet alleen als je het personage, het voorwerp of de plek in beeld ziet, maar ook als die niet in beeld zijn.

De Gouw

De verschillende gebieden van Midden-aarde hebben elk hun eigen, vaste muziek. Voor de Gouw, het groene en heuvelachtige gebied waar de hobbits wonen, heeft Howard Shore Keltisch-achtige thema's geschreven. De vredige atmosfeer van deze plek klinkt door in een rustgevende melodie, gespeeld door een fluit of klarinet met begeleiding van strijkers. Het ademt de sfeer van een dorpje op het platteland, waar alles al jaren z'n gangetje gaat.

De drang van hobbits naar gezellige feesten en partijen - met vooral veel lekker eten en drinken - heeft ook een plaats in de muziek. Een vedel (een soort viool) speelt een volksdeuntje, vergezeld door Keltische instrumenten en lichtvoetig getokkelde noten van lage strijkers.

De thema's van de Gouw

Bij het horen van deze thema's denk je meteen aan de groene heuvels van de Gouw. Maar je hoort ze niet alleen als je de Gouw ziet. Howard Shore laat het vredige thema bijvoorbeeld ook klinken als Frodo wenst dat de Ring nooit op zijn pad zou zijn gekomen. Zo vertelt de muziek meer: hij heeft heimwee naar huis en verlangt naar vroeger, toen alles nog normaal was.

Frodo heeft heimwee naar de Gouw

De Reisgenoten

Ook de Reisgenoten hebben een eigen leidmotief, dat hen in allerlei vormen vergezelt tijdens hun epische reis. Het volgt de emoties en gebeurtenissen waar de groep mee te maken heeft. Steeds als het gezelschap met succes het gevaar weet te verslaan, klinkt het thema triomfantelijk. Maar als de Reisgenoten tegenslagen te verduren hebben, heeft het een melancholieke toon.

De eerste keer dat de bekende melodie klinkt, laat Howard Shore horen hoe de Reisgenoten bij elkaar zijn gekomen. Terwijl je ze voor het eerst samen op pad ziet gaan naar Mordor om de Ring te vernietigen, hoor je de hoorns het thema van de Gouw spelen: daar begon het verhaal. Dan zwelt het aan tot het nieuwe thema. Terwijl heroïsch schallend koper en statige pauken spelen, zie je de leden van het gezelschap één voor één in beeld. Howard Shore stelt je voor aan de Reisgenoten, en het moge duidelijk zijn: dit zijn de helden van het verhaal.

Het thema van de Reisgenoten

Sauron en Mordor

Een onheilspellende muziekmassa: zo klinkt de gevaarlijke kracht van Sauron. De muziek voor het kwaad in Mordor is opgebouwd uit verschillende thema's. Als het gevaar nadert, hoor je in de verte een dreigende mars. Met iedere herhaling zwelt het aan, alsof er stampende legers van Orks en Uruk-hai aankomen. Door de zware trommels erbij klinkt het nog angstaanjagender.

Daar voegt Howard Shore een agressieve en schrille melodie aan toe, die doet denken aan sommige negentiende-eeuwse opera's. Daarin werden soortgelijke 'Oosters' klinkende melodieën gebruikt om het gevaar uit een andere wereld, de Oriënt, weer te geven. Vandaar dat Howard Shore het thema door een Marokkaanse rhaita laat spelen, en de melodie zelf ook oriëntaals laat klinken. Door die klassieke traditie worden Sauron en zijn legers nog angstaanjagender.

De dreigende muziek van Sauron en Mordor

Howard Shore heeft de muziek niet alleen voor orkest, maar ook voor koor geschreven. De menselijke zangstemmen zijn angstaanjagend samen met de thema's van het kwaad uit Mordor, een combinatie die het leidmotief is van de Nazgûl (Ringgeesten), ooit menselijke dienaren van Sauron. Maar het koor zorgt juist weer een mysterieuze en bovennatuurlijke sfeer in Rivendell en Lothlórien, de woonplaatsen van de elfen.

De Nazgûl en de angstaanjagende koormuziek

De wonderlijke muziek van Rivendell

In totaal heeft Howard Shore maar liefst vier jaar gewijd aan het schrijven van de muziek voor Lord of the Rings. Steeds als hij een stukje af had, legde hij het voor aan regisseur Peter Jackson, en maakte vervolgens aanpassingen - totdat deze perfecte soundtrack uiteindelijk op papier stond en bijdroeg aan het succes van deze geweldige trilogie.

Bron: nporadio4.nl/film

DE MEEST AANGRIJPENDE EN ONVERGETELIJKE SOUNDTRACKS ALLER TIJDEN

Wil jij op de hoogte blijven van de meest recente filmscores en samen met filmmuziekkenners en fans bepalen wat de absolute klassiekers zijn? Word dan nu lid van onze Facebookgroep. Daar kun je je luister- en kijktips delen en ook nog leuke filmmuziek weetjes opdoen. Wij zullen hier ook de nieuwste video's, tips en inspiratie met jullie delen..

Ja, ik meld me aan

Home Topstukken