Muziek in een Notendop #50: Wat is een cover?

Wat is een cover?

Momenteel verdient zanger Marco Schuitmaker een leuk zakcentje bij met zijn eigen versie van Engelbewaarder. Het origineel kwam in 1976 uit en werd geschreven door Vader Abraham. Het is een cover: een bewerking van een bestaand liedje door een andere artiest dan de oorspronkelijke uitvoerder. De nieuwe versie zou het origineel aan het zicht moeten onttrekken of bedekken - to cover. Vandaar de naam.

Beter goed gejat dan slecht bedacht, toch? Er zijn al zóveel liedjes geschreven, waarom zou je dan zelf nog iets nieuws verzinnen? Een eigen versie maken van een bestaand liedje is voor veel artiesten een interessante optie. Je kan meeliften op het succes van het origineel maar het kan ook een ode zijn aan de oorspronkelijke muziek. Een cover kan ook een vertaling zijn van een liedje of een liedje met een heel andere tekst op dezelfde melodie. Het komt nogal eens voor dat de cover bekender wordt dan het origineel en het komt regelmatig voor dat geen mens weet dat het überhaupt om een cover gaat. Denk bijvoorbeeld aan Dromen zijn Bedrog van Marco Borsato, Zij gelooft in mij van André Hazes en Zoutelande van Bløf en Geike Arnaert.

Vaste kijkers van het tv programma Beste Zangers kennen het concept: zangers duiken met elkaar de cover in - zingen elkaars liedjes en geven er een eigen draai aan. Hiphop wordt metal, rock wordt singer-songwriter en zo barst het van geweldige covers in een vertaalde stijl. Zo coverde Davina Michelle het nummer Duurt te lang van Glen Faria, en scoorde daar een dikke hit mee. Het duurde niet lang voordat ze sierde op de cover van menig popmagazine. Maar denk ook aan operazanger Henk Poort, die met distortion over z'n stem Sound of Silence zong en zo in 2019 een YouTube-hit werd.

Een ander coverprogramma is The Tribute, Battle of the Bands. Een tributeband is een band opgericht om de muziek te spelen van een specifieke, bekende band die vaak al een tijd gestopt is of die minder toert. De winnaar van het programma -de band Bee Gees Forever- heeft zich gespecialiseerd in muziek van -je raadt het al- de Bee Gees. Door zo'n tributeband kan je je favoriete band -zij het met andere mensen op het podium- tóch nog live horen.

In de tijd ver voor de streamingsdiensten en cd's kon je alleen in de concertzaal grote symfonieën en opera's beluisteren. Vaak werden er versies voor kleinere bezettingen gemaakt zodat er ook in de huiskamer van deze muziek kon worden genoten. Piano en viool, strijkkwartet, harmonium en ga zo maar door. De 19e-eeuwse pianovirtuoos Franz Liszt deed dat veelvuldig. Hij maakte pianobewerkingen -of transcripties- van symfonieën van Beethoven en opera's van Mozart en Bellini. Eigenlijk een vroege vorm van coveren.

Mag je zomaar een eigen versie van een liedje of muziekstuk maken? Nee. Veel muziek is auteursrechtelijk beschermd. Als je zonder toestemming van de maker auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruikt is er sprake van plagiaat. Veel beroemde artiesten zijn betrokken geraakt bij plagiaatzaken. Een voorbeeld is de de hit Blurred Lines uit 2013 van Robin Thicke en Pharrell Williams. Nabestaanden van Marvin Gaye vonden dit te veel lijken op diens nummer Got To Give It Up uit 1977. De rechter vond dat ook. Thicke en Williams had to give the money up: de schadevergoeding bedroeg 4 miljoen euro.

Muziekrechten kunnen ook vervallen. Dat gebeurt 70 jaar na het overlijden van de auteur. Als hedendaagse artiesten stukken uit composities van Beethoven, Bach en Mozart gebruiken, is dit dus geen plagiaat. Dit is dan ook de reden dat klassieke muziek zo vaak gebruikt wordt in de pop- en dancemuziek. Sweet Box gebruikte voor Everything's Gonna Be Allright Bachs 'Air' uit de derde orkestsuite. Maroon5 leende voor het liedje Memories het akkoordenschema van de Canon in D van Johann Pachelbel. En ook All by myself van Eric Carmen is gebaseerd op klassieke muziek. Dat was maar een heel klein beetje by himself, maar vooral van Sergej Rachmaninov. Luister maar eens naar het tweede deel van zijn Tweede Pianoconcert. Waarschijnlijk het meest gecoverde nummer is Summertime van George Gershwin. Maargoed: het is belangrijk is dat je wel goed checkt of er nog auteursrechten op de te gebruiken muziek rusten. 'O Fortuna' uit de Carmina Burana van Carl Orff werd begin 1992 gesampled op danceplaten van twee Belgische dance acts. Het werden grote hits in de Benelux, maar Oh Fortuna, het noodlot sloeg toe: omdat de erfgenamen van Orff geen toestemming hadden gegeven voor de house-bewerkingen, moesten beide platen uit de handel genomen worden en sindsdien mogen ze niet meer op radio en televisie worden uitgezonden. Soms vind je ze nog bij een stiekeme coverbakverkoop. Mocht je zelf een legale dance-bewerking van de Carmina Burana willen maken, dan moet je helaas nog wachten tot 2052. Heb je je tóch schuldig gemaakt aan plagiaat? Ga er dan als de bliksem vandoor, voor je wordt gespot door een undercoveragent.

Muziek uit deze aflevering:

Beluister via Spotify de muziek uit alle afleveringen van Muziek in een Notendop.

Home Muziek in een Notendop