Muziek in een Notendop #37: Wat is swing?

Wat is swing?

Dat swingt de pan uit! Je hebt het vast weleens gezegd of horen zeggen. Maar wat is dat nou, swingen? We gaan het in ieder geval niet hebben over swingen in de zin van soft- en full swap waarbij er sprake is van partnerruil. In de muziektheorie gaat swing over een bepaalde muzikale timing, waarbij noten die even lang duren, ineens worden verschoven. Er gebeurt iets met de achtste noten die eerst even lang duren. De eerste van twee noten snoept ineens aan de lengte van de tweede noot. De eerste wordt dus langer, de tweede korter. Hoe verder je de swing doorvoert, hoe langer die eerste en hoe korter die tweede noot worden. In theorie kan die tweede bijna oneindig kort worden en die eerste dus bijna net zolang als twee normale noten bij elkaar. Maf hè. Je kan swing ook uitleggen als twee achtste noten, die ineens klinken alsof ze deel uitmaken van een triool. Als we nu de middelste noot van de drie weglaten is het ineens swing. Dit is dus de technische uitleg, maar de essentie en effecten van swing werkelijk ontleden? Da's best lastig. Trompettist Cootie Williams zei destijds: "Define swing? I'd rather tackle Einstein's theory!"

Swing is ook een muziekgenre dat bij de jazzfamilie hoort. Het ontstond in de jaren 30 van de 20e eeuw en bloeide tot eind jaren 40. Sleutelfiguren: Count Basie, Glenn Miller, Benny Goodman en Duke Ellington. En in Europa swingde Django Reinhardt ook als een tierelier. Een typisch swingritme heeft de accenten op de tweede en vierde tel. Instrumentale solo's zijn de hoogtepunten in een swingstuk. Swing werd zo'n hit dat het een stempel drukte op de hele Amerikaanse cultuur. Van 1933 tot 1947 was de zogenoemde Swing Era en eigenlijk scoorde Duke Ellington al in februari 1932 een profetische hit met 'It don't mean a thing if it ain't got that swing'. Vlak daarna luisterde, speelde of danste elke toffe teenager de swing. Inderdaad, naast spelen en luisteren werd het ook in de danszaal een swingende bedoening. In de Savoy Ballroom in Harlem schijnt op een goede avond de eerste swing gedanst te zijn, die daarna door de Whiteys Lindy Hoppers door de hele Verenigde Staten werd verspreid. De Lindy Hoppers gave swing wings (anagram). De rest van de wereld volgde snel. Tot de opkomst van strakke rock en disco de Swing smoorden.

Maar inmiddels is er sprake van een swingrevival, met een jaarlijks hoogtepunt in Zweden. Het dorpje Herräng, 400 zielen en een paardenkop, wordt jaarlijks een maand lang een danskamp georganiseerd voor swing en verwante dansen.

Beethoven trouwens lijkt wel met een Delorean naar de Swingera te zijn geweest. Want check eens wat Beethoven in z'n 32e pianosonate deed, dat swingt toch als een malle? Het lijkt er overigens niet op dat Duke Ellington daadwerkelijk heeft gejamd met Ludwig, dus we houden het op een ritmische rariteit. Wil je meer weten over deze vorm van swingen? Kijk dan níet op samenswingen.nl maar ga op muziekles.

Muziek in deze aflevering:

Beluister via Spotify de muziek uit alle afleveringen van Muziek in een Notendop.

Home Muziek in een Notendop