Kleinzoon Prokofjev schrijft opdrachtwerk voor Van Baerle Pianotrio

Gabriel Prokofjev maakt een ontspannen indruk als hij de coulissen van de grote zaal van het Muziekgebouw aan het IJ binnenwandelt. Voorafgaand aan het concert heeft hij nog even zitten eten met Maria Milstein, Gideon den Herder en Hannes Minnaar, de musici van het Van Baerle Trio. Zij vroegen hem om een pianotrio te schrijven, het eerste opdrachtwerk in het 19-jarige bestaan van het trio en ook het eerste pianotrio voor Prokofjev. Een dag eerder speelden ze de wereldpremière in TivoliVredenburg, vandaag doen ze het nog eens dunnetjes over.

“Ik heb ze leren kennen als drie heel verschillende, gedreven individuen die een passie delen voor kamermuziek”, vertelt Prokofjev over de musici van het Van Baerle Trio. “Ik leerde Gideon kennen tijdens een project met het Residentie Orkest waar hij mijn werk Cello Multitracks uitvoerde. We hebben toen nauw samengewerkt en gerepeteerd en tijdens een van die repetities vertelde hij dat hij ook in een pianotrio speelde. Ongeveer tegelijkertijd was er een Gergiev Festival in Rotterdam waar Maria Milstein een aantal werken van mijn grootvader speelde. Haar spel betoverde me en toen ik erachter kwam dat zíj de violist uit Gideons trio was, raakte ik helemaal opgewonden.”

Toch duurde het nog een paar jaar tot Prokofjev het derde lid van het trio zou ontmoeten. “Vorig jaar hebben we met zijn vieren wat gegeten in Londen en ontmoette ik eindelijk ook Hannes.”

Pianotrio van Prokofjev

Dat hij ooit een pianotrio zou schrijven, zag hij zelf lange tijd niet gebeuren. “Ik was er niet in geïnteresseerd”, legt hij uit. “Voor mij voelde het als een archaïsch genre. Ik genoot ervan als ik de muziek hoorde, maar het ging altijd om repertoire uit de klassieke en romantische tijd. Uit de twintigste eeuw zijn er niet zo veel voorbeelden, op de trio’s van Ravel en Sjostakovitsj na. Daarna is er een soort gat, al zijn er recent wel weer nieuwe composities bij gekomen. Maar in veel gevallen klinkt die muziek nog steeds erg klassiek. Niet dat dat slecht is, overigens.”

Doordat hij veel muziek voor de individuele instrumenten schreef, ontdekte Prokofjev gaandeweg de kracht van de viool, cello en piano afzonderlijk. “Ze hebben een geweldige reikwijdte qua klank en als je die bij elkaar voegt, kan dat erg spannend klinken. Tegelijkertijd zag ik een kans om het gat tussen vroeger en nu te overbruggen door moderne elementen toe te voegen aan de klassieke bezetting van het pianotrio.”

Elektronische sound

In zijn Pianotrio nr.1 laat hij elektronica achterwege, iets waar hij in zijn andere composities vaak wel gebruik van maakt. Toch klinkt de piano soms als een drumstel door de combinatie van ritmes in het lage en hoge register, terwijl de strijkers met pizzicato’s, col legno techniek en gewone gestreken noten hun eigen laag creëren die haast klinkt als een elektronische textuur uit een van zijn dj-sets. “Het is een hele range van klanken die komt uit de moderne, elektronische muziek én de klassieke muziek.”

Met de tweede uitvoering van zijn gloednieuwe pianotrio in het vooruitzicht blikt Prokofjev nog snel vooruit op het concert in het Muziekgebouw dat op het punt staat om te beginnen. “Het Van Baerle Trio speelt met veel overgave en gevoel voor de muziek. Tegelijkertijd zijn ze heel eerlijk in hun interpretatie. Ik heb ze ander repertoire horen spelen en het is heel speciaal om ze mijn muziek te horen spelen.” Dan glipt hij de zaal in en neemt hij plaats tussen het publiek.