Topstukken: Poulencs Concert voor twee piano's
- Klassiek
- Topstukken: Poulencs Concert voor twee piano's
Het is misschien wel het meest geliefde muziekstuk van Francis Poulenc: het Concert voor twee piano's. De muziek neemt je niet alleen mee op een reis rond de wereld, maar ook door de tijd. Nu eens hoor je een zweem van Ravels rijke orkestkleuren, dan weer van een pianoconcert van Mozart of gamelanmuziek van Bali. Waarom is dit stuk zo divers?
Poulencs Concert voor twee piano's en gamelanmuziek
Het was 1931 toen de Franse componist Poulenc (1899-1963) met open oren op de Exhibition coloniale rondliep. Voor deze enorme Parijse tentoonstelling waren culturen uit kolonies van over de hele wereld samengebracht. Van alle muziek viel één klank Poulenc in het bijzonder op: gamelan, de traditionele slagwerkmuziek van Bali. Gamelan is de benaming voor zowel het muziekgenre als de instrumenten en de groep musici die de muziek maken. Met een ensemble van allerlei slagwerkinstrumenten, zoals xylofoons, drums en gongs, worden vingervlugge en ingewikkelde ritmes gespeeld.
Dit maakte zo'n indruk op Poulenc, dat hij de muziek in 1932 verwerkte in zijn Concert voor twee piano's. Meteen aan het begin van het stuk laat hij de echo van de Balinese gamelanmuziek horen met razendsnelle en percussieve partijen voor de twee piano's.
Zo klinkt Balinese gamelanmuziek
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Het verwerken van de klanken uit het verre Oosten in een muziekstuk was al langer mode in Frankrijk. In de decennia voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog konden toerisme en wereldhandel tot bloei komen vanwege de toenemende welvaart. Daardoor kwamen Franse componisten in aanraking met exotische klanken van over de hele wereld, die ze in met hun eigen muziek konden vervlechten. Zo nam Claude Debussy de karakteristieke pentatonische toonladder, die je vaak in Aziatische traditionele muziek hoort, op zijn zijn eigen stijl.
Mozart en Ravel in Poulencs Concert voor twee piano's
Maar naast dit exotische geluid hoor je ook muziek uit het verleden in het Concert voor twee piano's. De geuren en kleuren van de tijd waarin Poulenc opgroeide smeulen nog na in het muziekstuk. Soms lijkt het wel alsof je de 'jazzy' en luxueuze muziek van Ravel hoort in de rijke orkestklanken.
Ook Mozart doet duidelijk zijn intrede. De percussieve gamelanloopjes die het eerste deel openen, gaan over in muziek die zomaar uit een van zijn pianoconcerten had kunnen komen. Over het begin van het tweede deel wordt zelfs gezegd dat het lijkt op het langzame deel uit Mozarts Pianoconcert nr.21. Mozart was de favoriete componist van Poulenc en hij had zijn pianoconcerten op de lessenaar staan in de maanden dat hij aan zijn Concert voor twee piano's werkte.
Ricardo Viñes speelt Debussy's Poissons d'or (Goudvissen) in 1930.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Poulenc en de piano
Poulenc was niet bepaald onbekend met de piano. Al op zijn vijfde kreeg hij zijn eerste pianolessen van zijn moeder, zelf een voortreffelijk pianiste. Met componeren was hij net zo vroegrijp: zijn eerste muziekstukken publiceerde hij al voordat hij ooit een opleiding had gevolgd. In zijn tienerjaren kreeg Poulenc pianolessen van Ricardo Viñes, een vriend en interpretator van Debussy en Ravel.
Poulenc werd opgenomen in het Parijse muziekleven: hij sloot zich aan bij Le Groupe des Six, een groep van zes componisten die zich afzette tegen de romantische stijl. Zulke vooruitstrevende muziek werd onder andere gespeeld in de Parijse muzieksalon van Winnaretta Singer, Princesse Edmond de Polignac, een invloedrijke mecenas. Poulenc droeg zijn Concert voor twee piano's aan haar op. Maar of je nu pianomuziek, orkestwerken of religieuze koormuziek van Poulenc hoort, altijd word je verrast door de veelkleurigheid en rijkdom aan muzikale stijlen die hij met elkaar vermengt.
