Ton Koopman ontvangt certificaat van planetoïde 'Tonkoopman'

Planetoïde 12639 draagt sinds 2014 de naam 'Tonkoopman'. Koopman zou het certificaat krijgen in 2021, maar door de coronapandemie ging dat niet door. Nu kreeg de dirigent dan eindelijk het certificaat in handen. De overhandiging gebeurde na afloop van zijn orgelconcert in de Waalse Kerk in Haarlem.

Een planetoïde (ook wel asteroïde genoemd) beweegt in een baan om de zon, maar is te klein om als planeet te tellen. Vaak bestaan planetoïden uit rotsen en metaal. Niet te verwarren met een meteoor of komeet, want die zijn nog een stuk kleiner.

Astronomen met liefde voor oude muziek

Het vernoemen van een planeet, asteroïde of ster naar een persoon gebeurt al heel lang. De ontdekker van de planetoïde mag de naam bedenken.

De planetoïde van Ton Koopman is ontdekt door Nederlandse astronomen-echtpaar Ingrid van Houten-Groeneveld en Kees van Houten. Zij hebben samen maar liefst 4641 van zulke grote rotsblokken gevonden in het zonnestelsel.

Het echtpaar heeft tegelijkertijd met de benoeming van Ton Koopman planetoïde in 2014, ook planetoïden uitgekozen voor dirigent en pianist Reinbert de Leeuw, dirigent en blokfluitist Frans Brüggen en klavecinist en organist Gustav Leonhardt. Het lijkt erop dat het echtpaar erg hield van oude muziek, want al deze musici hebben een belangrijke rol gespeeld binnen de authentieke uitvoeringspraktijk in Nederland.

Wie is Ton Koopman?

Ton Koopman is een Nederlandse dirigent die voornamelijk bekend is van zijn orkest Amsterdam Baroque Orchestra & Choir. Hij richtte het orkest op in 1979 en maakte geroemde opnames met muziek van onder meer Jan Pieterszoon Sweelinck en Georg Friedrich Händel. Daarnaast dirigeert Ton Koopman bij het Koninklijk Concertgebouworkest, de Berliner Philharmoniker en het New York Philharmonic Orchestra.

Tussen 1994 en 2004 maakte Ton Koopman opnames van 212 cantates van Johann Sebastian Bach, waarmee hij meerdere internationale prijzen won. Sinds 2019 is Koopman voorzitter van het Bach-archief in Leipzig.

Voor zijn tachtigste verjaardag bracht hij in 2024 een cd uit met zijn mooiste opnames sinds 2002. Ton Koopman was in oktober te gast bij Podium om te vertellen over dit album en zijn carrière.

Wie zweeft nog meer door het heelal?

Veel meer planetoïden zijn vernoemd naar componisten en musici. De eerste componist met deze eer was Wolfgang Amadeus Mozart. Sinds 1924 bestaat een asteroïde genaamd 'Mozartia'. Ook een Nederlandse componist staat op de lijst: Jan Pieterszoon Sweelinck.

Voorbeelden van musici die de inspiratie waren voor een planetoïdennaam zijn zanger Luciano Pavarotti en violist David Oistrach. Een Nederlandse sopraan staat al heel lang op de lijst: Aaltje Noordewier-Reddingius (677 Aaltje) sinds 1909.

De allereerste klassieke artiest die vereeuwigd is in de ruimte heet Bertha Schwarz. Zij was eind 19de eeuw een operazangeres met artiestennaam Bianca Bianchi. In 1880 was ze kennelijk zo geliefd dat de planetoïde met nummer 218 de naam 'Bianca' kreeg.

Verder was pianobouwer Carl Bechstein de inspiratiebron voor een planetoïde. Cosima Wagner, de vrouw van componist Richard Wagner, staat ook opgenomen op de lijst. Zij was directeur van het Bayreuth Festival. Richard Wagner zelf ontbreekt uiteraard ook niet in de ruimte.