Wie zijn de voorgangers van Mäkelä in Chicago?

Maandag

Michail Glinka
Ruslan en Ljudmila - Ouverture
Chicago Symphony Orchestra o.l.v. Fritz Reiner

Béla Bartók
Concert voor orkest Sz.116 - deel V, "Finale"

Theodore Thomas: oprichter en eerste chef

Het Chicago Symphony Orchestra is in 1889 opgericht door dirigent Theodore Thomas. Hij werd door een zakenman uit Chicago gevraagd een orkest op te richten. Het doel was een permanent orkest van de hoogste kwaliteit te realiseren. Het eerste concert werd gegeven in oktober 1891. Theodore Thomas dirigeerde het concert zelf.

Het Chicago Symphony Orchestra had op dat moment nog geen eigen zaal. DE concerten werden gegeven in het Dankmar Adler and Louis Sullivan Auditorium Theater. Er waren continu problemen met de planning, want er waren ook andere ensembles die daar concerten wilden geven. Theodore Thomas initieerde een campagne voor een nieuwe zaal. Meer dan 8000 mensen doneerden geld en de nieuwe concertzaal werd gebouwd: “The orchestra hall”. In 1904 was de feestelijke opening Theodore Thomas direerde een programma met onder meer Ouverture Tannhäuser van Richard Wagner, het symfonisch gedicht Tod und Verklärung

van Arnold Schönberg en de 5e Symfonie van Ludwig van Beethoven. Theodore Thomas bleef chef-dirigent van het orkest tot zijn dood in 1905. Dat was slechts een paar weken nadat de nieuwe Orchestra Hall was geopend.

Frederick Stock: belang van de jeugd

Frederick Stock was al sinds 1899 assistent dirigent en hij nam het stokje over van Thomas. Hij bleef chef-dirigent van 1905-1942. Daarmee is hij de langstzittende chef-dirigent van het Chicago Symphony Orchestra. Hij was een innovatief dirigent. Hij richtte een opleidingsorkest op, dat bij het grote symfonieorkest hoorde. Hij organiseerde ook audities voor jongeren en hij was de eerste die concerten voor kinderen organiseerde.

Verschillende dirigenten blijven voor een korte periode

Na het vertrek van Stock was er een aantal dirigenten dat slechts een paar jaar bleef: Désiré Defauw (1943-1947), Artur Rodzinski (1947-1948) en Rafael Kubelík (1950-1953). Daarna was het weer tijd dat iemand zich voor langere tijd aan het orkest verbond. De volgende 10 jaar was het de beurt aan Fritz Reiner. Hij maakte veel opnamen met het Chicago Symphony Orchestra en die worden nog steeds door veel liefhebbers en kenners als mijlpalen in de opnamegeschiedenis. Hij was ook de dirigent die op het idee kwam een Chicago Symphony Chorus te vormen. Fritz Reiner was chef-dirigent tot 1963 en werd opgevolgd door Jean Martinon. Hij voerde de functie 5 jaar uit.

Georg Solti: memorabele opnames en tournee buiten de VS

Daarna werd Georg Solti de dirigent. Hij bleef lange tijd bij het orkest: 22 jaar. De samenwerking van Solti met het Chicago Symphony Orchestra vruchtbaar en succesvol. In 1971 maakt het Chicago Symphony Orchestra de eerste tournee buiten de Verenigde Staten. Op 26 augustus 1971 gaat het hele orkest + familieleden, staff, donateurs, bestuur en pers naar Europa. Solti gaat mee als chef-dirigent en Carlo Maria Giulini als eerste vaste gastdirigent. Het chicago Symphony Orchestra is bijna 6 weken onderweg. Tijdens de tournee worden 25 concerten gegeven in 15 verschillende zalen in 9 Europese landen: België, Duitsland, Engeland, Finland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Schotland en Zweden. Het repertoire was gevarieerd: symfonieën van Beethoven, Brahms, Haydn, Mahler, Mozart en Tsjaikovski, pianoconcerten van Mozart en Prokofjev (met Vladimir Ashkenazy en Rafel Orozco als solisten) en werken van Bela Bartok, Ravel en Stravinsky.

Voorafgaand aan de tournee zijn in Wenen vier opnamesessies gepland in de Sofiensaal. Daar wordt de 8e symfonie van Gustav Mahler opgenomen: Symphonie der Tausend. Naast de solisten doet ook het koor mee van de Wiener Staatsoper, het koor van de Musikverein en de Wiener Sängerknaben. Het wordt een mega-productie die een jaar later wordt uitgebracht. Na de opnamedagen kan de tournee echt beginnen. Het eerste concert wordt gegeven in Edinburgh, Schotland. Dat is meteen het Europese debuut van het Chicago Symphony Orchestra.

In 1991 doet Georg Solti een stapje terug. Hij wordt benoemd tot Music Director Laureate en blijft in die functie jaarlijks terugkeren bij het orkest.

Daniel Barenboim: van vriend tot chef

Zijn opvolger is pianist Daniel Barenboim. De band met Barenboim is warm. Hij is sinds 1970 al regelmatig te gast geweest bij het orkest. Tijdens zijn chef-dirigentschap wordt het Symphony Center geopend. Onder leiding van architecten en projectontwikkelaars wordt de kwaliteit van de Orchestra Hall verbeterd en wordt het gebouw uitgebreid. Op 4 oktober 1997 wordt de zaal feestelijk geopend met een festival dat drie weken duurt. Het openingsconcert wordt gedirigeerd door Barenboim. Op het programma staat onder meer Mozarts 27e

pianoconcert. Barenboim speelt in dat concert de dubbelrol van pianist/dirigent. Al voor zijn tijd als chef-dirigent maakt hij veel opnames met het orkest. Zo maakt hij als dirigent opnames met cellisten Jacqueline du Pré en Yo-Yo Ma en met violisten Itzhak Perlman, Maxim Vengerov en Pinchas Zuckerman.

Bernard Haitink: de tussenpaus

Daniel Barenboim blijft chef-dirigent tot 2006. Daarna breekt een “chef-loze periode” aan die vier jaar duurt. Het bestuur neemt de tijd de opvolger van Barenboim te selecteren. In die periode neemt de Nederlandse dirigent Bernard Haitink de honneurs waar. Haitink maakte in 1976 zijn debuut bij het Chicago Symphony Orchestra, waarna hij ook als gast terug komt. In zijn periode als “principal conductor” maakt hij 8 opnames met het Chicago Symphony Orchestra.

Riccardo Muti: dirigent voor het leven

In 2010 wordt Riccardo Muti de 10e chef-dirigent van het Chicago Symphony Orchestra. Hij zet zich, net als zijn voorgangers in voor de nieuwe generatie musici, componisten en artiesten. Hij blijft chef tot 2023. Dan wordt hij benoemd tot “Music Director Emeritus for Life”. Muti combineert vaak de grote klassieke werken met nieuwe muziek. Hij maakt 12 opnamen met het orkest.

Na Riccardo Muti is er weer een chef-loze periode totdat Klaus Mäkelä in 2027 aantreedt als chef-dirigent.