Kleurrijke opnames van eigenzinnige pianist Anatol Ugorski

Anatol Ugorski werd in 1942 geboren in het Russische Rubtsovsk. Zijn muzikaliteit had hij van zijn moeder; zij begeleidde zichzelf zo nu en dan op gitaar terwijl ze Russische volksliedjes zong. Het gezin woonde in een appartement in Sint-Petersburg en had het niet breed. Anatol gaf uiting aan zijn muzikaliteit door met houten lepels op een xylofoon te spelen. Omdat hij ook erg goed kon zingen, besloot zijn moeder hem auditie te laten doen voor de muziekschool voor kinderen aan het conservatorium. Ugorski werd aangenomen en de leden van de commissie schreven in hun rapport: "Anatol Ugorski is begaafd en actief, maar erg eigenzinnig. Een afwijkende ontwikkeling wordt niet uitgesloten".

Piano bij toeval

Dat Ugorski piano ging spelen was toeval. Het was de toelatingscommissie van de opleiding die bepaalde dat hij zich verder moest bekwamen op dat instrument. Hij maakte langzaam vorderingen en op achttienjarige leeftijd verliet hij de school om op het conservatorium verder te studeren. Daar vestigde hij de aandacht op zich door avant-gardestukken te spelen van onder meer Arnold Schönberg, Sofia Goebaidoelina en Witold Lutosławski.

Te enthousiast applaudisseren

In de Sovjet-Unie viel Ugorski's belangstelling voor de modernen helemaal verkeerd. Ugorski werd tijdens een concert waar het BBC Symphony Orchestra muziek speelde van de Fransman Pierre Boulez betrapt op te enthousiast applaudisseren. Hoe absurd het ook klinkt, hiervoor moest hij zich verantwoorden voor een Staatscommissie, die het applaus veroordeelde als te demonstratief. Het had grote gevolgen, want daardoor mocht hij geen les gaan geven op het conservatorium en moest hij genoegen nemen met een baan als zangbegeleider van een jeugdkoor.

Emigratie

De pianist deed het werk dertien jaar lang en zag er de voordelen van in. Zo had hij artistieke vrijheid en hoefde hij zich niet te verantwoorden. Als pianist bleef hij optreden en raakte hij steeds meer bekend. In 1982 was alles anders en werd hij alsnog professor aan het Leningrads conservatorium. In het voorjaar van 1990 werden Ugorski, zijn vrouw en dochter echter mishandeld en bedreigd door leden van de Pamjat, een fascistische organisatie. Daarop besloot de familie de Sovjet-Unie te verlaten en naar Duitsland te emigreren.

Internationale carrière

Vanaf 1992 brak Ugorski steeds meer internationaal door. Zo gaf hij concerten in Milaan, Wenen en Amsterdam. Het gezaghebbende label Deutsche Grammophon bood hem een exclusief contract aan.

Hoewel hij muziek van Johannes Brahms opnam, had hij er minder mee op. Tegen muziekjournalist Bas van Putten, die hem interviewde voor Vrij Nederland, zei hij: "Brahms is de slaaf van zijn vorm, en vorm is bij Brahms een nogal langdradige, zelfs wat academische aangelegenheid. Het klinkt misschien wat cru, maar bij Beethoven is vorm altijd nieuw; elk strijkkwartet, elke sonate is qua opzet volstrekt origineel vormgegeven. Daar ben ik bij Brahms niet zo zeker van."

Bepaalde stukken gingen Ugorski bijzonder aan het hart, waaronder Beethovens Diabellivariaties, Messiaens Catalogue d'oiseaux, en Schuberts Wanderer-fantasie. Als pianist wist hij steeds weer te boeien met kleurrijke interpretaties.

Maandag

Ludwig van Beethoven
Diabellivariaties op.120 - variatie 1 t/m 10
Anatol Ugorski (piano)

Dinsdag

Frédéric Chopin
Ecossaises voor piano (3), op.72 nr.3 + Bolero
Anatol Ugorski (piano)

Woensdag

Johannes Brahms
Pianosonate No.2 Op. 2 in fis kl. t. - deel IV: Finale. Introduzione. Sostenuto - Allegro non troppo - Molto sostenuto
Anatol Ugorski (piano)

Donderdag

Modest Moessorgski
Schilderijententoonstelling

Anatol Ugorski [piano]

Vrijdag

Aleksandr Skrjabin
Concert voor piano en orkest, op.20 in fis kl.t. - deel II, Andante

Anatol Ugorski [piano]
Chicago Symphony Orchestra
Pierre Boulez