Panorama Zondag

Het culturele landschap van Janneke Siebelink

foto: Panorama Zondag

Klassiek
Het culturele landschap van Janneke Siebelink

Janneke Siebelink is schrijfster, columniste en oud-hoofdredacteur boeken bij Bol.com. Ook is ze vrijwilligster bij een hospice. Ze schreef een boek over haar ervaringen in het hospice, dat over een paar maanden verschijnt. Haar culturele landschap voert ons langs een hoorspel, literatuur van Michael Ignatieff, muziek van Mozart en graffitikunst van Niels ‘Shoe’ Meulman.

Panorama Zondag: het culturele landschap van Janneke Siebelink

KUNSTWERK 1: Hoorspel War of the Worlds

The War of the Worlds was een hoorspel uitgezonden als aflevering van het Amerikaanse radioprogramma Mercury Theatre on the Air. Het hoorspel is berucht geworden door de enorme massahysterie die de uitzending in de VS veroorzaakte.

De aflevering werd geregisseerd door Orson Welles en was een radiobewerking van H.G. Wells' sciencefictionroman The War of the Worlds (1898). Het hoorspel werd uitgezonden op 30 oktober 1938. Welles besloot het verhaal te vertellen in de vorm van nieuwsberichten, die verslag deden van de invasie. Het hoorspel werd opgezet in documentairestijl.

Ik was als kind zo van onder de indruk van dit hoorspel. Dat mensen daarnaar luisterden en het geloofden en zo in paniek raakten. Ik was er zelfs zo door gefascineerd, door ruimtewezens en buitenaards leven, dat ik er een spreekbeurt over hield op school. We hadden een LP van de muziek thuis en die draaide ik grijs. Ik vind het gewoon mooi omdat het zoveel overlaat aan de verbeelding en die is eigenlijk weer helemaal terug. Dit gaat voor mij ook om de kracht van verhalen en troost die je er in kan vinden. Het feit dat mensen destijds ook troost vonden hierin en zich op een bepaalde manier toch veilig voelden in hun eigen omgeving terwijl er om hen heen - zo dachten ze - een enorme samenzwering bezig was.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

KUNSTWERK 2: Het boek ‘Troost. Als licht in donkere tijden’ van Michael Ignatieff

Schrijver en historicus Michael Ignatieff put uit het werk van schrijvers, beeldend kunstenaars en componisten – van Job en Psalmteksten tot Albert Camus, Anna Achmatova en Primo Levi – en laat zien waar zij de troost en de moed vandaan haalden om veerkrachtig te zijn in moeilijke periodes.

Als licht in donkere tijden brengt de verhalen van deze moedige kunstenaars naar het nu. Het resultaat is een doortastende en menselijke mix van onderzoek en persoonlijke overdenkingen. Michael Ignatieff laat ons op levendige wijze zien dat we onze traditie van hoop kunnen laten herleven om angst en onzekerheid het hoofd te bieden in de wisselvallige en precaire eenentwintigste eeuw.

Het boek is een mooi haakje voor datgene wat mensen bindt: troost. Het is iets dat heel diep gaat. We denken vaak aan troost als je een dierbare verliest, maar er is verlies in heel vele soorten. Denk aan een baan die je verliest, of verlies van bijvoorbeeld iets anders dat je dierbaar is en niet per se een mens. Net zoals ik troost vond nadat ik zwaar overspannen uit mijn baan kwam. Het is heel mooi en verdrietig en ook in het religieuze, in het geloof, vonden en vinden veel mensen nog troost.

foto: libris.nl

**KUNSTWERK 3: Lacrimosa uit het Requiem van Mozart**

Het Requiem in d-moll (KV 626) is de laatste, onvoltooid gebleven compositie van de Oostenrijkse componist Wolfgang Amadeus Mozart. Slechts één onderdeel van zijn compositieproject van de toonzetting van de teksten van de Latijnse Missa Defunctorum heeft hij zelf voltooid.

Dat het Requiem kon ontstaan en inmiddels tot de meest geliefde en gewaardeerde werken van Mozarts hele oeuvre wordt gerekend, is te danken aan zijn oud-leerling, vriend en collega Frans Xaver Süßmayr, die het afgebroken compositieproject van het Requiem op zeker moment ter hand nam en de meerstemmige muziek completeerde. Feitelijk gezien en strikt genomen bevat de Requiemcompositie zelfs meer Süßmayr dan Mozart.

Bij deze muziek kan ik in huilen uitbarsten - het brengt me in vervoering - veel meer dan de Mondscheinsonate, al biedt deze laatste eerder aanleiding tot een gesprek. Maar eerder is dit mijn kunstwerk. De intensiteit. Ik ben erg blij dat mijn moeder me meenam naar opera en ballet en me zo de liefde hiervoor heeft meegegeven. Mijn muzieksmaak is nogal eclectisch. Het klassieke kwam van mijn moeders kant.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Lees ook

Wat is een requiem?

Topstukken: het Requiem van Mozart

KUNSTWERK 4: Werk van kunstenaar Niels ‘Shoe’ Meulman, graffitikunstenaar. In bijzonder het werk Note to Self

Niels ‘Shoe’ Meulman is graffitiartiest. In zijn werk is te zien hoe graffiti als kunstvorm is geëvolueerd. Hij zette zijn eerste 'tag' in 1979 op twaalfjarige leeftijd en groeide daarna al snel uit tot een grootheid.

Hij ging in de leer bij grafisch ontwerper Anthon Beeke. Na een carrière als reclameman groeide hij door naar de kunsten. Het abstract expressionisme uit de jaren '50 werd een belangrijk onderdeel van zijn werk. Het samenspel tussen woord en beeld is goed in zijn kunst te zien.

Mijn man en ik hebben een periode gehad dat we elkaar kunstwerken gaven en dit heb ik van hem gekregen. Het stond in zijn atelier. Ik hou van kunst, maar het schiet er bij in om veel naar musea te gaan. Werk van graffitiartiesten spreekt ons aan, het heeft iets bijzonders. Meulman kennen we ook. Zijn werk heeft iets kalligrafisch: het is meer dan graffiti. Dit werk staat dus bij ons thuis en het is een ‘note to self’ om me er dagelijks aan te herinneren dat ik een briefje aan mezelf schrijf, over hoe het gaat, dat het goed gaat, dat ik keuzes heb gemaakt en dat je ook niet moet inzakken. Dat ik trots mag zijn.