23 juli - Het culturele landschap van Pier Vellinga
- Klassiek
- 23 juli - Het culturele landschap van Pier Vellinga
Pier Vellinga is emeritus hoogleraar klimaatverandering en maatschappelijke implicaties. Hij was een van de eersten in Nederland die de gevolgen van de CO2 uitstoot erkende. Als klimaatprofessor ging hij daarna decennialang de barricaden op om Den Haag en de maatschappij bewust te maken van ons veranderende klimaat en de stijgende zeespiegel. In 2007 won hij, als een van de oprichters van het VN-klimaatpanel IPCC, de Nobelprijs voor de Vrede. Zijn culturele landschap voert ons onder andere langs een Fries monument, de Waddenzee en natuurlijke stillevens.
Panorama Zondag: het culturele landschap van Pier Vellinga
KUNSTWERK 1: Canto Ostinato van Simeon ten Holt
Vellinga heeft veel stukken die hij mooi vindt: de vijfde van Mahler ‘Dood in Venetië, maar ook Bach, Mozart, het eerste pianoconcert van Chopin, Satie. Maar Canto Ostinato van Simeon ten Holt komt vaak terug, dat is voor hem waarin hij rust vindt, waarop hij uren kan zeilen en alles samensmelt.
Hij leerde het stuk kennen toen hij al wat ouder was, en hij heeft het veel geluisterd toen hij alleen was, al zeilend.
Op een schip zit je urenlang en dan luisterend naar deze muziek…dan smelt alles samen. Je kan geen kant op, je bent overgeleverd aan de elementen als het ware. Dit is voor mij het ultieme stuk.
foto: ANP Sander Koning
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Lees ook
Topstukken: Canto Ostinato
KUNSTWERK 2: De Waddenzee
Dit wilde Vellinga absoluut meenemen. De Waddenzee is zijn ding, cultuur- en werelderfgoed ineen, alles. Hij is ook enorm betrokken geweest bij de Waddenzee. Hij heeft namelijk als kustwaterbouwer van dichtbij gezien wat een stijgende zeespiegel kan veroorzaken. Maar los daarvan is de Waddenzee gewoon een prachtig stuk natuur. Als Fries was hij er ook altijd dichtbij en zag hij wat de zee kon doen. De zee, die hem al zeilend ook nog steeds heel veel rust geeft. De zee, waar hij zijn vrouw niet mee naartoe kreeg, en dus werd het de Betuwe, waar hij elke dag zijn eigen schilderij ziet als hij uit het raam kijkt en van vier kanten de natuur op zich af ziet komen. De zee, die zijn wereld opende, weg van de boerderij waar zijn vader tegen zijn kinderen zei: ga maar studeren. Wat dat betreft heeft de zee hem heel veel gebracht, ook al is het stuk natuur dat ook gevaarlijk is, omdat het de dijken kan bedreigen en ze spiegel stijgt. Overgeleverd aan de elementen.
Als destijds lid van de Waddenacademie was hij ook betrokken bij de projecten rond zilte landbouw, waarvoor hij zich nu dus nog inzet en drie keer per jaar naar Terschelling reist om zich er vol overgave op te storten.
foto: ANP Siese Veenstra
KUNSTWERK 3: Monument ter herdenking aan de slag bij Warns
De Slag bij Warns (eigenlijk correcter: de Slag bij Stavoren) was een veldslag waarin de Friezen in 1345 een overwinning behaalden op het leger van graaf Willem IV van Holland. Het wordt gezien als een belangrijk moment voor de 'Friese vrijheid.' Sinds de jaren 40 wordt de slag herdacht en in 1951 is er een monument op het Rode Klif gebouwd, waar de Hollanders verslagen werden.
Naar het monument in Stavoren werd Vellinga vaak meegenomen door zijn vader, ook vanwege de tekst die erop staat: liever dood dan slaaf (leaver dea as slaef). Ofwel: hiërarchie is lastig, de Friezen zijn volhardend, niet koppig. Vellinga nam ook zijn kinderen ermee naartoe, het is toch iets dat hij meekreeg van huis uit. Laat je niet onderdrukken, wees vrij. Het herinnert hem ook aan zijn roots, aan Friesland en ook hoe belangrijk het is je eigen weg te gaan.
foto: ANP
KUNSTWERK 4: De boomgaard van Théo van Rysselberghe
Théo van Rysselberghe is een neo-impressionistische schilder en daar heeft Vellinga een zwak voor. Natuur speelt altijd een grote rol in impressionisme en het neo-impressionisme en dat vind hij prachtig. Er is veel kleur, veel natuur en de techniek van het pointillisme doet wat met hem. Niet alleen bij Van Rysselberghe overigens, maar ook bij Georges Seurat, Jan Toorop, Paul Signac, en William Turner. Die laatste is meer een romantische schilder, maar die hield wel weer van landschappen.
Centraal in werken van neo-impressionisten zijn onderwerpen zoals natuur, landschappen, zee, licht, vrijheid. Daar kan Vellinga helemaal in verdrinken. Hij heeft er overigens niet een prent van aan de muur, “maar dat hoeft ook niet, want als ik uit mijn raam kijk, zie ik aan vier kanten de natuur voorbijkomen en dan heb ik mijn eigen impressionistische schilderij."
foto: Theo van Rysselberghe
Gerelateerde podcast
Panorama Zondag
