16 juli - Het culturele landschap van Isabelle van Keulen
- Klassiek
- 16 juli - Het culturele landschap van Isabelle van Keulen
Isabelle van Keulen is violist en altviolist, al ziet ze zichzelf meer als muzikant. Ze speelt als violist van 8 tot 16 december in “Dawson”, bij de Nationale Opera en Ballet. Van Keulen heeft een internationale reputatie in klassiek repertoire, maar sinds tien jaar legt ze zich met haar Isabelle van Keulen Ensemble ook toe op tango. Sinds 2012 is Van Keulen jurylid in het AVROTROS-programma Maestro, waarin bekende Nederlanders een orkest dirigeren. Haar culturele landschap voert ons langs de muziek van het Enescu Strijkoktet; een passage uit het boek Het Bureau, van Voskuil; kunst van Anish Kapoor en de sketches van Van Kooten en De Bie.
Panorama Zondag: het culturele landschap van Isabelle van Keulen
KUNSTWERK 1: Het Enescu Strijkoktet
George Enescu werd geboren in het dorpje Liveni en was het enige overlevende kind van Costache en Maria Enescu. Als kind al bleek het talent van de jonge George; op vierjarige leeftijd begon hij met vioolspelen en op zijn vijfde schreef hij al zijn eerste muziek. Toen hij nog maar zeven jaar oud was, werd hij toegelaten tot het conservatorium van Wenen.
Op zijn elfde studeerde hij cum laude af aan het conservatorium. Enescu speelde in het orkest dat onder leiding stond van de beroemde componist Johannes Brahms, en zou zijn verdere muzikale leven min of meer onder de invloed blijven van deze meester. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef hij in Roemenië. Hierna werden zijn banktegoeden en bezittingen door het communistische regime in beslag genomen en hij verliet in 1946 het land om er nooit meer terug te keren.
Al vanaf de jaren dertig leed Enescu aan axiale spondylartritis, een vorm van reuma waarbij de ruggenwervel kromtrekt. Daar kwamen in 1946 gehoorproblemen bij die zijn vioolspel belemmerden. Enescu overleed in de nacht van 4 op 5 mei 1955 onder tamelijk armoedige omstandigheden in een klein appartement in Parijs. Hij liet slechts 33 gepubliceerde werken na: kamermuziek met piano en/of viool, orkestwerken, symfonieën en liederen. Vele werken van hem bevinden zich nog als manuscript in het Enescu-museum van Boekarest.
Ik ben onlangs intensief met dit werk bezig geweest en draag het nog steeds met me mee. Het is uiteraard voor een musicus uiterst lastig een favoriete muziekstuk te kiezen. Het is een beetje wanneer je vraagt: "Wie is je favoriete schrijver?" Dat is vaak degene die je op dat moment leest. Zo is het ook met muziek. Deze muziek is zo diep en zo prachtig, zowel om te spelen als te horen. Het zou vaker te horen moeten zijn, en ook in zijn geheel wat mij betreft.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
KUNSTWERK 2: een passage uit Voskuils Het Bureau
Het Bureau is een romancyclus in zeven delen en ongeveer vijfduizend bladzijden van de Nederlandse auteur J.J. Voskuil. Het beschrijft minutieus de dagelijkse gang van zaken op een bureau dat gebaseerd is op het Meertens Instituut, waar de auteur werkte.
Het eerste deel van Het Bureau verscheen in 1996, het laatste in het jaar 2000. Met het verschijnen van Het Bureau ontstond er een kleine rage in literair Nederland. De romancyclus werd wel betiteld als een 'soap voor intellectuelen' en er werd gesproken van 'Voskuilgekte'.
Ik heb de reeks al drie keer gelezen. Toen het uitkwam, ben ik het meteen gaan lezen en werd ik erdoor gegrepen. Tijdens corona heb ik het weer gelezen en nu pas weer. Ik hou van dat sarcasme, van die intermenselijke relaties. Ik kan me er heel erg in vinden, in dat gezeur, die ruzies, dat stroeve, dat moeilijke. Het is echt uit het leven gegrepen, zo herkenbaar.
foto: Radio 1
KUNSTWERK 3: Werk van Anish Kapoor – Cloudgate
Anish Kapoor is geboren in Bombay, India, waar hij onderwezen werd op de prestigieuze Doon School in Dehra Dun. In 1972 emigreerde hij naar Engeland, waar hij nog steeds woont. Anish Kapoor studeerde achtereenvolgens aan het Hornsey College of Art en de Chelsea School of Art and Design. Hij kreeg wereldwijde bekendheid tijdens de Biënnale van Venetië van 1990. Tegenwoordig werkt hij in Londen maar hij bezoekt India regelmatig.
Zijn werk wordt door zowel de westerse als de oosterse cultuur beïnvloed en is in musea over de wereld te vinden. Onder meer in het Museum of Modern Art in New York, Tate Modern in Londen, in de collectie van de Fondazione Prada in Milaan, de Art Gallery of New South Wales in Sydney, het Guggenheim Museum in Bilbao.
Kapoor werkt veel met grote gebogen spiegelende oppervlakken. Een kunstwerk waar verschillende versies van gemaakt zijn is de Sky Mirror. Dit is een schotelvormige spiegel van soms wel tien meter in doorsnee. Hierin is de wereld ondersteboven te zien. In Nederland is bij Museum De Pont op het voorterrein een versie van dit werk te zien.
Ik heb dit heel vaak gezien. Hier komt toch mijn vader ook in terug, die was beeldend kunstenaar/fotograaf en dat zie ik ook wel in dit werk. Kapoor werkt heel veel met oneindige cirkels en met kleur en daar ben ik ook dol op. Ik heb namelijk synesthesie, ik denk in kleuren. Noten hebben kleur voor mij, en toonsoorten ook.
foto: Robert Lowe
KUNSTWERK 4: Van Kooten en De Bie
Al op de middelbare school richtte Wim de Bie met Kees van Kooten een cabaretgroep op, een samenwerking die ook tot lang na de middelbare school bleef bestaan.
Sinds 1963 werkten Van Kooten & De Bie samen aan het VARA-radioprogramma De Uitlaat. Vanaf 1965 werd het duo populair, mede door hun televisiedebuut als het Haagse biljartersduo. Van 1968 tot 1972 waren ze te zien in het satirische programma Hadimassa. In 1972 maakten Van Kooten en De Bie de overstap naar VPRO en richtten ze het Simplistisch Verbond op, om wekelijks de actualiteiten op de hak te nemen. Wim de Bie en Kees van Kooten waren wekelijks op televisie te zien in programma's als Het Simplistisch Verbond, Keek op de week en De Deksel van de Desk.
Na samen meer dan vierhonderd verschillende typetjes te hebben gespeeld, besloot Kees van Kooten in 1998 met te stoppen alle televisie-optredens. Wim de Bie bleef echter wel op televisie met programma’s als De Bunker en Nachtcrème.
Zij zijn onlosmakelijk met mijn jeugd verbonden, dus deze vorm van satire spreekt mij erg aan, gebundeld met humor. Dit was heilig bij ons, ik ken alle sketches uit mijn hoofd, zing ze mee. Op zondag ging de tv aan, wij met z’n allen ervoor en de telefoon werd niet opgenomen. Ik heb alle verzamelboxen. Het op de hak nemen van de dommigheid, van de stomme dingen en dan met zoveel humor…briljant. Gewoon keihard alles zeggen. Ze waren de eersten die zo kritisch durfden te zijn, met types als dr Clavan waren ze hun tijd ver vooruit. Of de vieze man met mijnheer Foppe en het hondje. Hilarisch. Je kan het nu zo weer op de tijd van nu leggen. Het is nog altijd actueel, het gebeurt gewoon weer.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Gerelateerde podcast
Panorama Zondag
