Ben-Hur: muziek van Miklós Rózsa

Het hoogtepunt, de twintig minuten durende wagenrace, is nog steeds adembenemend. De opnames van die race tussen Goed (Charlton Heston als de Joodse prins Ben-Hur) en Kwaad (Stephen Boyd in de rol van de Romeinse tribuun Massala) duurden drie maanden. Op een dag ging het bijna fout: de stunt-double van Heston werd zo goed als uit zijn wagen geslingerd. Hij klom echter zo fraai terug in zijn wagen dat Wyler besloot de scène in de film op te nemen.

Miklós Rózsa schreef muziek voor Ben-Hur

Miklós Rózsa mocht op grond van zijn contract met MGM zelf uitkiezen voor welke films hij de muziek wilde schrijven - en toen Ben-Hur in beeld kwam sprong hij daar direct bovenop. Hij had al veel research gedaan over de Romeinse tijd voor de film Quo Vadis (1951), dus hij voelde zich prima in staat om de muziek voor de epische film Ben-Hur te gaan schrijven. Hij werkte anderhalf jaar aan de score, verbleef op een inspirerende plek in de buurt van Genua, in Santa Margherita Ligure, aan de westkust van Italië.

Rózsa begreep dat in zijn muziek christelijke, Joodse, Macedonische en Romeinse invloeden hoorbaar moesten zijn. Voor de Romeinen dacht hij aan marsmuziek, koperblazers, dissonante harmonieën - dingen die met macht en onderdrukking te associëren zijn. Voor de Macedoniërs creëerde hij een duister klinkend sfeertje waarmee hun piraterij en roofzucht werd uitgedrukt. Daar tegenover de Joodse en christelijke identiteit, onderling verschillend maar wel met duidelijke melodische welluidendheid. De hoopvolle thema's bij de christenen klinken in majeur-toonsoorten, en Joodse in mineur, met een klein tikje droefheid erin. Uit deze vier culturele identiteiten creëerde Rózsa een score met een hele verzameling thema's.

Wie was filmcomponist Miklós Rózsa?

Miklós Rózsa (1907 - 1995) was een Hongaars-Amerikaans componist, opgeleid in Duitsland en in de jaren 30 actief in Frankrijk en Engeland, en vanaf 1940 in de VS. Vanaf 1946 Amerikaans staatsburger. Hij werkte na 1953 ook vaak in Italië. Rózsa is vooral bekend geworden als filmcomponist maar schreef ook veel concertmuziek - hij refereerde zelf graag aan zijn ‘dubbelleven’. Rózsa verzamelde maar liefst 17 Oscarnominaties, en hij heeft 3 Oscars daadwerkelijk gewonnen (voor Spellbound in 1945, A Double Life in 1947 en Ben-Hur in 1959). Zijn concertmuziek werk graag gespeeld door onder meer Jascha Heifetz, Gregor Piatigorsky, en János Starker.