3 bijzondere muzikale momenten uit de Matthäus-Passion
- Klassiek
- 3 bijzondere muzikale momenten uit de Matthäus-Passion
De Matthäus-Passion zit vol prachtige en ontroerende koren en aria's. Maar niet alleen de tekst en zang zijn indrukwekkend: ook de instrumentale begeleiding heeft Bach op een heel bijzondere manier gecomponeerd. Bij deze 3 mooie muzikale momenten is het zeker de moeite waard om je oren te spitsen.
1. Donder en bliksem
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Nadat Jezus is verraden door Judas en gevangen wordt genomen, barst de roep om een hevig onweer los in het koraal Sind Blitze, Sind Donner. De orkesten en koren spelen en zingen razendsnelle noten als wervelwinden, met daartussen korte, benadrukte klanken als inslaande bliksemschichten en donderklappen. Die noten vormen een dalende lijn, alsof het onheil neerdaalt op aarde. Zo'n passage waarin de tekst zo letterlijk wordt verklankt in muziek heet een toonschildering.
| Sind Blitze, sind Donner in Wolken verschwunden? | Zijn bliksem en donder in de wolken verdwenen? |
| Eröffne den feurigen Abgrund, o Hölle, | Open je vurige afgrond, o hel, |
| zertrümmre, verderbe, verschlinge, zerschelle | vermorzel, richt te gronde, verslind, verpletter |
| mit plötzlicher Wut | met plotselinge woede |
| den falschen Verräter, das mördrische Blut. | die valse verrader, dat moordenaarsbloed. |
2. Muzikaal aureool
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Als de solisten een recitatief zingen - ook wel 'declamerend gezang' genoemd - worden ze traditioneel begeleid door een orgel, soms met een cello en theorbe erbij. Maar steeds als Jezus zijn recitatieven zingt, spelen vooral de strijkers. Dit transparante geluid is als het ware een muzikaal aureool, een verklanking van de heiligheid van Jezus en van de goddelijke steun die hij heeft. Echter, vlak voordat Jezus sterft en zijn laatste woorden in de Matthäus-Passion zingt, "Eli, Eli lama sabachtani" (Mijn God, mijn God, waarom heeft u mij verlaten?), spelen de strijkers niet. Zo verklankt Bach letterlijk die verlatenheid.
3. Viola da gamba en hobo da caccia
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Deze instrumenten hoor je niet meer in moderne orkesten: de viola da gamba en oboe da caccia. Beide instrumenten hebben een bijzondere klank, die Bach inzet om bepaalde momenten in de Matthäus-Passion te benadrukken. Twee oboi da caccia - de voorloper van de althobo die lager klinkt dan een gewone hobo - hoor je bijvoorbeeld in de aria Ach Golgotha: zo benadrukt Bach de onzaligheid en duisternis van de plek waar Jezus sterft. De viola da gamba - een instrument dat een beetje op een cello lijkt, maar net als een gitaar fretten heeft - hoor je onder andere in de aria Komm, süsses Kreuz. Hierin zingt de bassolist over het dragen van het kruis. Daar speelt de viola da gamba een zwaar ritme, begeleid door lage instrumenten, zodat de zwaarte van deze last muzikaal gestalte krijgt.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
De Matthäus op NPO Klassiek
Ontroerend en troostrijk. Het hoogtepunt uit de muziekgeschiedenis. Dat is de Matthäus-Passion van Johann Sebastian Bach. In de aanloop naar Pasen staat NPO Klassiek in het teken van de Matthäus en andere passiemuziek.
