Tentoonstelling laat zien: mijnbouw gaat niet alleen over mannen

Gluckauf

De tentoonstelling heet Gluckauf. "Het is een Saksisch woord en het komt uit de bergcultuur", vertelt De Kloe. "Het is eigenlijk een aanmoediging en daarmee ook een groet geworden waarmee mijnwerkers over landsgrenzen elkaar een veilige terugkomst van onder de grond wensten." Je zegt daarmee: 'Kom veilig weer boven'.

Fascinatie voor mijnbouw

Fotograaf Bertien van Manen groeide zelf op in Heerlen. Daar is dan ook haar fascinatie voor de mijnbouw ontstaan. Haar vader werkte als elektroingenieur voor de staatsmijnen. "Ze had daardoor een wat hogere komaf, en dat betekent ook een groter huis." Met de vriendinnetjes waarmee ze speelde, was er sprake van een klassenverschil, vertelt De Kloe. "Als vriendinnetjes thuis kwamen spelen, begonnen ze met het opmeten van de woonkamer met de voeten."

Fotograaf Van Manen vond als kind bij die vriendinnetjes thuis een bepaalde warmte die ze zelf thuis wat minder vond. De warmte van die mijnwerkersgezinnen zorgde ervoor dat ze na haar opleiding de mijnwerkersgebieden op ging zoeken.

‘Alsof ze onderdeel is van het gezin’

Van Manen maakte foto’s in Engeland, Amerika, Tsjechië en Rusland. Bij al deze foto’s zie je niet het standaard donkere ondergrondse leven, maar juist het bovengrondse: de gezinnen thuis. En dat is op een hele mooie manier vastgelegd, vertelt De Kloe. "Het is een hele intieme onbevangen setting. Het is bijna of de camera niet aanwezig is maar de fotograaf onderdeel is van het gezin." En dat is kenmerkend voor haar stijl, vertelt De Kloe. Van Manen neemt bij het fotograferen altijd geruim de tijd om onderdeel te worden van de plek waar ze fotografeert. "Op die manier wordt er altijd een sociale verbinding gemaakt bij haar foto's."

Onderscheidend is bij deze tentoonstelling dat duidelijk wordt dat het niet alleen om de mannen gaat. Het beeld wat we tot nu toe vooral hebben gezien als het gaat over de mijnbouw, is vrij eentonig, vertelt De Kloe. Maar deze tentoonstelling laat zien dat het beeld veel rijker is dan dat. Door middel van de foto's wordt duidelijk dat de vrouw in het gezin een hele belangrijke pilaar is; en meer dan dat. Fotograaf Van Manen maakte namelijk ook een serie van vrouwelijke mijnwerkers. Deze vrouwen fotografeerde ze niet alleen, maar daar schreef ze ook over.

De tentoonstelling Gluckauf is tot en met 3 september te zien inmuseum Schunck in Heerlen.

Meer informatie