De Ochtend

Deze straatliedjes waren niet voor eeuwig bedoeld, maar zijn er nog wel

foto: ANP

Klassiek
Deze straatliedjes waren niet voor eeuwig bedoeld, maar zijn er nog wel

Het Allard Pierson in Amsterdam krijgt de beschikking over een unieke collectie, soms eeuwenoude straatliederen, liedboeken en prenten met afbeeldingen van straatzangers. Het unieke is dat al die 359 liederen en liedboeken helemaal niet voor de eeuwigheid waren bedoeld. Maar… ze zijn er nog wel. Conservator gedrukte werken, Katell Laveant, vertelde erover bij De Ochtend.

Allard Pierson krijgt collectie over straatzang

Veertig jaar verzamelen

De 359 stukken zijn gedurende ruim veertig jaar bijeengebracht door verzamelaar, dichter en schrijver Arie van den Berg (1948). Er zitten heel veel unieke stukken tussen die je nergens anders vindt, vertelt Laveant. De stukken laten het muzikale verleden zien. Het gaat vooral om Nederlands materiaal, al zit er ook een beetje Duits en Engels bij.

Er kan nu onderzoek worden gedaan naar materiaal dat er eigenlijk niet meer had moeten zijn. Die liederen werden immers verspreid en gezongen op straat, stonden gedrukt op het allergoedkoopste papier dat normaliter bij het minste en geringste vergaat. Maar het is er nog. Er zijn zelfs nog complete liedbladen, terwijl die toentertijd meestal in stroken werden 'geknipt' en op straat gedistribueerd. Er is heel veel intact gebleven.

Drie eeuwen liedgeschiedenis

De verzameling over straatzang biedt een inkijk in drie eeuwen liedgeschiedenis en volkscultuur. De liedbladen en -boeken laten zien welke liederen populair waren in welke periode en de prenten laten zien op wat voor gelegenheden er werd gezongen: op straat, thuis en in de kroeg.

Nieuws in straatliederen

Nieuwsfeiten die in straatliederen werden gebracht, waren bijvoorbeeld verhalen over oorlogen, vertelt Laveant. "In een 19e eeuws liedboek troffen we het nieuws over een groot treinongeluk bij Parijs waarbij heel veel doden vielen." In Nederland werd daarover een lied gezongen om het nieuws over te brengen. Een mooie manier om mensen te informeren, maar tegelijkertijd toch ook gek: een tragisch verhaal over een treinongeluk dat op muziek wordt gezet.

'We gaan nog niet naar huis'

Er zijn talloze verrassende ontdekkingen te doen, vertelt Laveant. Zo kennen veel mensen wel het kinderliedje met de tekst: ‘We gaan nog niet haar huis, want mijn moeder is niet thuis’. Op een liedblaadje, uitgegeven tussen 1865 en 1888 van Gerrit van der Linden in de Amsterdamse Egelantierstraat, wordt datzelfde liedje al door een soldaat gepresenteerd.

Maandag om 19:00 uur is in het Kunst- en cultuurprogramma Opium op NPO Klassiek meer aandacht voor dit bijzondere project.

De Ochtend
Een ochtendprogramma waarin toegankelijke, verrassende muziek centraal staat. Andrea van Pol, Hans Smit of Pieter van Nes houdt je daarnaast kort op de hoogte van het belangrijkste nieuws van de dag. Iedere dag van 7:00 uur tot 9:00 uur.

Ster advertentie