John Rutter

Hoe werd John Rutter componist?

Al van kinds af aan wist John Rutter dat hij de muziek in wilde. Hij ontdekte muziek toen hij als kleine jongen de klep van de piano van zijn ouders optilde en de toetsen indrukte. Dit deed hij het liefst de hele dag en zong er ook graag bij. "Mijn ouders moeten wel gedacht hebben: als je het niet kunt tegenhouden, zorg dan op z'n minst dat hij het beter kan", heeft Rutter hierover op zijn website geschreven.

Zo ging Rutter als 7-jarige op pianoles, maar zijn leraar zag niet veel pianotalent in de jongen. Wél moedigde hij Rutter aan om zanger of componist te worden. De jongensschool waar Rutter vervolgens naartoe ging, had een koor, waar Rutter natuurlijk meteen lid van werd. Ook werd componeren daar veel gestimuleerd.

Nadat John Rutter zijn school had afgemaakt, studeerde hij muziek aan Clare College in Cambridge. Op een dag kwam hij in de harmonieklas terecht van David Willcocks - niet de minste: hij was Director of Music bij King's College in Cambridge en redactioneel adviseur voor Oxford University Press. Al na één dag vroeg Willcocks aan Rutter of hij zijn composities eens wilde meebrengen.

Dat deed Rutter. Willcocks bladerde door de stapel bladmuziek en bleef steken bij Shepherd's Pipe Carol, dat Rutter op 18-jarige leeftijd had geschreven. "Zou je erin geïnteresseerd zijn als dit gepubliceerd wordt?" vroeg Willcocks. Rutter was stomverbaasd, maar zo geschiedde: dit zou Rutters eerst gepubliceerde werk worden.

Beluister Shepherd's Pipe Carol van John Rutter

Rutter is Willcocks hier nog altijd diep dankbaar voor. "Ik zou nooit de durf hebben gehad om mijn werk aan een uitgever te laten zien toen ik nog maar een student was", zei hij bescheiden in een interview op The J. W. Pepper Blog. "Het was dankzij zijn vriendelijkheid dat ik voor het eerst de sprong maakte van een aspirant-componist naar een gepubliceerd componist, en dat zou nooit gebeurd zijn als ik aan een andere harmonieklas was toegewezen." Sindsdien wordt alle muziek van Rutter bij Oxford University Press uitgegeven.

Waarom richtte John Rutter de Cambridge Singers op?

Het componeren begon steeds meer tijd in beslag te nemen voor Rutter. Zo moest hij met veel tegenzin zijn dirigentschap van het koor van Clare College opgeven. Niet lang daarna besefte hij echter hoeveel hij het dirigeren van een koor miste.

Gelukkig kwam er een oplossing: in 1982 werd hij gevraagd een koor samen te stellen voor een televisie-uitzending met kerst. Zo werden de Cambridge Singers in het leven geroepen. Dit koor bestaat nog steeds en inmiddels heeft Rutter tientallen opnames met de groep gemaakt. Daarnaast is Rutter vaak op het podium te vinden als dirigent van koren en orkesten. Hij dirigeert vaak zijn eigen werken, maar ook muziek van andere componisten.

Welke stijl heeft de muziek van John Rutter?

De muziek van John Rutter valt onder klassieke muziek, maar is ook zeker eclectisch te noemen. Rutter heeft het altijd interessant gevonden om een brug slaan tussen popmuziek en klassieke muziek, genres die sinds de negentiende eeuw uit elkaar zijn gegroeid. Rutter combineert met plezier zijn klassieke training met invloeden van popmuziek. Zo kun je in All things bright and beautiful een subtiel drumstel horen. Ook zijn de ritmes van zijn stukken vaak pakkend. "Het is net als koken", heeft Rutter erover gezegd. "Door onverwachte ingrediënten samen te voegen, krijg je iets dat je niet zou hebben gehad als je bij het beproefde was gebleven."

Rutter heeft veel religieuze teksten op muziek gezet. Die zitten vaak vol verwondering over de schoonheid van de wereld en bezingen geloof als iets vol liefde en licht. Dat hoor je ook terug in de optimistische en hoopvolle toon van Rutters muziek.

Hiernaast heeft Rutter ook veel carols gecomponeerd, oftewel, Engelse kerstliederen. Candlelight Carol en What sweeter music zijn twee van zijn bekendste.

Is John Rutter een maatschappelijk betrokken componist?

Het belangrijkste wat een componist kan doen, heeft John Rutter ooit gezegd, is "de muziek schrijven die in je hart is". Dit heeft voor hem echter ook geleid tot muziek met zeer verdrietige aanleidingen. In 2001 voltrok zich een tragedie in het leven van Rutter. Zijn zoon Christopher kwam op 19-jarige leeftijd om het leven toen hij na een koorrepetitie de straat overstak en werd aangereden door een auto. Rutter componeerde twee jaar lang helemaal niets. Na die stilte was het eerste grote werk dat hij componeerde Mass of the Children.

Rutter heeft ook vaak als reactie op grote gebeurtenissen in de wereld gecomponeerd. In 2011 schreef hij het stuk A Flower Remembered als eerbetoon aan de slachtoffers van de kernramp in Fukushima in Japan. En toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, hield hem dit zo bezig, dat hij in één dag het stuk A Ukrainian Prayer componeerde. "Hoe kun je als componist reageren op een wereldwijde tragedie? Mij lijkt: door muziek te componeren", zei hij erover. "Ik hoop dat de betekenis van de tekst zal resoneren in de harten van de mensen, in woorden die hopelijk een steun zijn voor Oekraïners in hun nood."

Heeft John Rutter voor de koninklijke familie gecomponeerd?

John Rutter heeft ook speciaal stukken voor de Britse koninklijke familie gecomponeerd. Zo werd hij gevraagd om een stuk te schrijven voor de bruiloft van prins William en Kate Middleton in 2011. Dat werd This Is The Day. Het al bestaande en geliefde The Lord bless you and keep you klonk op de bruiloft van prins Harry en Meghan Markle in 2018. Voor het gouden jubileum van koningin Elizabeth II schreef Rutter een versie van psalm 150. En zes stukken die tijdens de kroning van Charles klonken, waren door Rutter gearrangeerd.

Is John Rutter geridderd?

Voor zijn bijdragen aan muziek heeft John Rutter belangrijke onderscheidingen gekregen. In 1996 ontving hij van de aartsbisschop van Canterbury een Lambeth Doctorate of Music als erkenning van zijn bijdrage aan kerkmuziek. In 2007 kreeg hij de titel Commander of the Order of the British Empire (CBE) vanwege zijn muzikale verdiensten.

De hoogste onderscheiding kwam in 2024: toen werd Rutter geridderd voor zijn bijdrage aan muziek. "Muziek heeft mij een leven vol vreugde en voldoening gegeven", zei hij erover, "maar ik had nooit durven dromen dat het mij ooit de eer van een ridderorde zou opleveren. Ik ben er heel dankbaar voor."

Naast componeren houdt Rutter zich ook graag bezig met oude muziekmanuscripten. In Cambridge studeerde hij namelijk ook paleografie, het bestuderen en ontcijferen van oude manuscripten. "Geef me een middeleeuws manuscript en ik ben urenlang gelukkig", heeft hij daarover gezegd.

Bron: The J. W. Pepper Blog, johnrutter.com