Guillaume Dufay

Het leven van Guillaume Dufay

Guillaume Dufay werd geboren in Beersel, net onder Brussel. Zijn moeder was Marie Du Fayt, maar over zijn vervreemde vader is weinig bekend. Alleen dat hij pastoor was. Al op jonge leeftijd was Dufay bezig met muziek. In 1409 studeerde hij al muziek in Cambrai (FR). Zijn docenten bij de kathedraal zagen potentie in hem en schonken Dufay in 1411 een boek dat hem zou helpen bij zijn muzikale carrière: Doctrinale van Alexandre de Villedieu.

Guillaume Dufay in Italië

In 1426 werd Guillaume Dufay, die inmiddels een professionele componist was, naar Bologna (IT) gehaald om lid te worden van de familia van kardinaal Louis Aleman. Daar bleef hij twee jaar inwonend. In deze periode schreef Guillaume Dufay zijn bekende isoritmische motetten Rite maiorem Jacobum. Van 1428 tot 1433 verbleef Dufay in Rome, waar hij volgens musicoloog Alejandro Planchart zijn eerste hymnes schreef. In 1433 vertrok Dufay uit Rome, en in 1434 was hij kapelmeester in Savoy, en nog een jaar later was hij alweer vertrokken naar Florence. Uit die periode in Savoy blijft slechts één werk van Dufay over: Magnanime gentis, bedoeld om de vrede tussen de prins van Piemonte en de graaf van Genève te vieren.

Terug naar Frankrijk

Vanwege oplopende politieke spanningen in Italië had Guillaume Dufay geen zekerheid meer. Allebei zijn beschermheren waren in conflict, en dat was voor Dufay genoeg reden om veiligheid elders te zoeken. Hij ging terug naar Frankrijk en trad in 1439 in dienst bij de Hertog van Bourgondië.

Dufay was kanunnik in St Donatian, maar vanwege onenigheid over zijn salaris nam hij daar in 1444 ontslag. Daarna werd Dufay kanunnik in Mons. In de laatste decennia van zijn leven schipperde Dufay tussen Frankrijk en Italië. Zijn hele leven lang heeft Guillaume Dufay geen 'vaste' woonplaats gehad. In 1470 ging hij terug naar Cambrai en kocht daar een stuk land. Daar bleef hij tot zijn dood in 1474. Dufay stierf als rijke man, maar zonder naaste familie.

Guillaume Dufay in de Vlaamse polyfonie

Polyfonie, letterlijk 'meerdere stemmen', is een muziekstijl waarin verschillende melodieën op verschillende ritmes door elkaar heen lopen. Dat is anders dan homofone muziek, die later de overhand kreeg. Vooral in wat nu de Benelux is, werd de polyfonie sterk ontwikkeld. De eerste polyfonie ontstond in de Notre-Dame in Parijs. Daar bedachten Leoninus en Perotinus een tweede en derde stem naast de bestaande gregoriaanse monodie.

Van de 14e tot de 16e eeuw had de Vlaamse polyfonie de overhand in de West-Europese klassieke muziek. Andere grootmeesters van de Vlaamse polyfonie waren Orlando di Lasso, Gilles Binchois, Johannes Ockeghem, Josquin Desprez en Antoine Busnois. Guillaume Dufay wordt door musicologen gezien als een van de grondleggers van de Vlaamse polyfonie.

Het oeuvre van Guillaume Dufay

Veel muziek die Guillaume Dufay schreef is verloren gegaan. Overgebleven muziek bestaat onder meer uit 7 volledige missen, 28 misdelen, 27 hymnes en 22 motetten. Zijn twee meest bekende missen zijn Missa L'Homme Armé en Missa se la face ay pale. Dufay's muziek is inherent aan de piekperiode van isoritmiek, waar hij zelf veel aan bijdroeg. Dat is een compositiestijl waarin de muziek in delen wordt opgesplitst en herhaald. De talea is het ritmische element en de color is het melodische element. Beluister hieronder een voorbeeld van isoritmische muziek.