Topstukken: de Holbergsuite van Grieg

Waar komt de naam van Griegs Holbergsuite vandaan?

"Componisten als Bach en Beethoven hebben kerken en tempels opgetrokken. Ik wilde alleen woningen voor mensen bouwen waarin ze zich gelukkig en thuis kunnen voelen." Dit is niet alleen een van de bekendste uitspraken van Grieg, maar ook de reden waarom hij allerlei elementen van de Noorse volkscultuur, zoals dansen, verhalen en volksmuziek, in zijn eigen componeerstijl verwerkte.

Voor zijn Holbergsuite zocht hij zijn inspiratie echter in een andere trots van Noorwegen: Ludvig Holberg (1684-1754), een Noorse filosoof, historicus en (toneel)schrijver. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de Noorse en Deense literatuur. Omdat in 1884 de tweehonderdste geboortedag van Holberg werd gevierd, componeerde Grieg dat jaar de Holbergsuite als hommage.

Zoals de krullerige pruik en weelderige kleding op het portret van Holberg laten zien, leefde hij in de tijd van de Barok. Zo kwam Grieg op het idee om de suite te componeren in de stijl van barokmuziek 'uit Holbergs tijd'.

Waarom is de Holbergsuite een suite in oude stijl?

Voor zijn Holbergsuite greep Grieg terug op een muziekstuk dat typisch is voor de Barok: de suite. Dit stuk ontstond als dansmuziek aan het Franse hof. Het bestaat uit een inleiding en meerdere delen, die ieder bij een bepaalde dans horen.

Gaandeweg kwam de suite steeds minder voor als dansmuziek aan het hof en in balletopera's. Het werd opzichzelfstaande muziek, maar zou de muzikale karakteristieken van de dansen altijd blijven behouden. In de zeventiende eeuw werden de dansvormen bijvoorbeeld vaak in symfonieën gebruikt.

Grieg componeerde zijn Holbergsuite in de vorm van de danssuite. Na het inleidende Präludium schreef hij vier delen in de stijl van barokke dansen, die in de titel van elk deel worden genoemd. Zo hoor je als eerste de elegante, langzame sarabande. Het voorlaatste deel is een air, waar de trage, zangerige melodie het belangrijkste kenmerk van is.

Grieg kon het niet laten om toch wat volksmuziek in zijn Holbergsuite te verwerken. Want de gavotte en de rigaudon mochten dan wel aan het Franse hof worden gedanst, het zijn oorspronkelijk volksdansen. En die herkomst heeft Grieg benadrukt in deze twee delen, samen met het vrolijke karakter en het vlotte tempo van de dansen.

Hoe componeerde Grieg de Holbergsuite?

Grieg componeerde de Holbergsuite aan het einde van een periode waarin hij zich afzonderde in de bergen. Daar deed hij veel inspiratie op voor zijn werken. Grieg componeerde de Holbergsuite oorspronkelijk voor piano, maar maakte er een jaar later een bewerking voor strijkorkest van. Deze versie zou het beroemdst worden.

Op de premières van de twee versies speelde en dirigeerde hij zelf. Beide keren was het stuk een groot succes. Nog altijd is de Holbergsuite samen met Peer Gynt en het Pianoconcert een van Griegs meest geliefde stukken.

Beluister de complete Holbergsuite voor strijkorkest

Home Topstukken