Topstukken: Doornroosje van Tsjaikovski

Waar gaat het sprookje Doornroosje over?

Het beroemde verhaal van het meisje en het spinnewiel werd eind zeventiende eeuw voor het eerst gepubliceerd in de sprookjes- en volksverhalenbundel Contes de ma mère l’oye van de Franse schrijver Charles Perrault. Talloze versies van De schone slaapster volgden, met Dornröschen van de gebroeders Grimm als de bekendste.

De jonge prinses Aurora wordt bij haar geboorte vervloekt door de jaloerse en slechte fee Carabosse. De vloek voorspelt dat Aurora op haar zestiende haar vinger zal prikken en in een honderdjarige slaap valt. Ze kan alleen ontwaken door de kus van een prins. En zo geschiedt. Prins Désiré is de gelukkige – in een visioen wordt hij verliefd op de prinses. Met hulp van een goede fee vindt hij Aurora en kust hij haar wakker.

Waarom componeerde Tsjaikovski Doornroosje?

Het was 1888 toen Ivan Vsevolosjki, directeur van het Mariinskiballet in St. Petersburg, Dornröschen had gelezen. In het verhaal zag hij potentie voor een klassiek ballet. Hij schreef het libretto en stuurde een brief naar de belangrijkste componist van zijn land: Tsjaikovski, die net terugkwam van een internationale tournee als dirigent. Eigenlijk had de componist het te druk met zijn Vijfde symfonie, maar hij kon het sprookje niet weerstaan: “Ik heb het scenario bekeken en laat u onmiddellijk weten dat ik het prachtig vind, meer dan ik kan zeggen. Het past me volledig en ik wil er dolgraag muziek bij schrijven.”

Hoe schreef Tsjaikovski Doornroosje?

Ondanks zijn directe toezegging had Tsjaikovski een paar strenge eisen. Zijn vorige ballet, het Zwanenmeer, was niet zo’n groot succes geweest en volgens de componist had dat te maken met zijn gebrek aan kennis van balletconventies. Hij zette choreograaf Marius Petipa aan het werk. Petipa schreef een gedetailleerd schema van alle handelingen in de dansen en de muziek die hij erbij verlangde – de opkomst van Aurora moest bijvoorbeeld abrupt en koket zijn.

Tsjaikovski ging aan de slag en voltooide het werk tijdens zijn tweede internationale tournee in 1889. Aan zijn vriendin Nadezjda von Meck schreef hij: “Beste vriendin, ik geloof dat het één van mijn beste werken is. Het gegeven is zo poëtisch, zo dankbaar voor een muzikale vorm dat ik daaraan heb gewerkt met alle enthousiasme en goede bedoelingen waarop de waarde van het componeren is gebaseerd.”

Hoe belangrijk is het ballet Doornroosje?

De première, uitgevoerd door het Mariinskiballet, was groots. Tsaar Alexander III nam zijn gehele hofhouding mee naar de generale repetitie en beoordeelde het ballet met de opmerking: “Heel aardig.” De koelte van de tsaar schrok het grote publiek niet af. Het werk groeide snel in populariteit en Doornroosje veroverde een vaste plaats in het Russische dansrepertoire.

Vandaag de dag wordt Tsjaikovski als de belangrijkste componist voor klassiek ballet beschouwd. Zowel het Zwanenmeer als Doornroosje en de Notenkraker behoren tot de grootste en meest geliefde balletten die ooit zijn gemaakt.

Beluister Tsjaikovski's Doornroosje

Uit het complete ballet stelde Tsjaikovski ook een suite met hoogtepunten samen. Beluister de suite gespeeld door het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Andrew Grams.

Home Topstukken