Keti Koti en muziek: tambú uit Curaçao

Tambú als uitlaatklep

Tambú is niet alleen de naam van een trommel, maar ook van een muzieksoort. Die is ontstaan op Curaçao tijdens de slavernij, maar komt oorspronkelijk uit Afrika; in de zeventiende eeuw brachten tot slaaf gemaakten de tambú mee naar Curaçao. De muziek wordt gekenmerkt door opzwepende ritmes. Je kunt Afrikaanse elementen in de tambú horen, zoals zang met call-and-response en (poly)ritmes, oftewel, meerdere ritmes tegelijkertijd.

In de tijd van de slavernij speelde tambú een belangrijke rol in het leven van tot slaaf gemaakten. De muziek vormde een uitlaatklep om de erbarmelijke omstandigheden waarin ze zich bevonden even te kunnen vergeten door samen te zingen, klappen en dansen. Ook was het mogelijk om via de tambú met elkaar te communiceren zonder dat de plantage-eigenaren het konden begrijpen. Tambú is zelfs nog na de afschaffing van de slavernij lang verboden geweest. Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw werd het officieel erkend als muziek en dans van het volk.

Nog altijd is de tambú heel belangrijk op Curaçao en heeft het een sociale en spirituele functie. Het lied Telelé roept bijvoorbeeld verbintenis op. In deze uitvoering bij VPRO Vrije Geluiden door Curaçaose componist en percussionist Vernon Chatlein zijn elementen van de tambú verwerkt.

Verzetsstrijder Tula

Vernon Chatlein heeft zelf overigens meer met 17 augustus dan met 1 juli, zo vertelt hij in een video gemaakt door de NOS. Dit is namelijk de dag waarop de Curaçaose slavenopstand van 1795 begon. In de jaren 1980 werd deze dag uitgeroepen tot de Dag van de Vrijheidsstrijd. De opstand werd geleid door Tula, een verzetsstrijder en tot slaaf gemaakte man. "Wij gaan niet vieren: de dag dat Nederland heeft besloten dat we eindelijk vrij mochten zijn", aldus Chatlein. "Een mens is geboren vrij, je maakt hem tot slaaf. Nee, wij vieren de dag dat wij in opstand kwamen voor onze vrijheid."

Bron: Vrije Geluiden

Latin Impact

Meer weten? Beluister de VPRO-podcast Latin Impact, waarin Nina Jurna op zoek gaat naar de meest indringende songs van Zuid-Amerika. Hoe klinkt het leven op dat continent door in de bossanova of latin jazz, cumbia, reggaeton of salsa en in muziek uit Suriname, Curaçao, of Mexico? Elke aflevering ontleedt Nina, samen met een gast, een nummer uit een van de muziekstijlen en landen en plaatst het in de maatschappelijke en sociaalhistorische context. De achtergrond van het lied kan bijvoorbeeld gaan over de belangrijke rol van vrouwen, de connectie tussen muziek en de strijd om rechtvaardigheid. Muziek als uitlaatklep en toevlucht in het dagelijks leven, of als symbool van een maatschappelijke, culturele en politieke strijd.

Keti Koti op NPO Klassiek

Countertenor Arturo den Hartog zingt werk van Surinaamse componisten en vertelde erover bij De Ochtend.