Meer HaFaBra-dirigenten gezocht: 'Ik hoop dat ik in de kampioensdivisie kom'

Hoe stuur je een fanfare aan? Hoe haal je het maximale uit een brassband? Dat leren de studenten aan de opleiding Dirigent Hafabra aan het Conservatorium in Groningen. Hoofdvakdocent Tijmen Botma organiseer jaarlijks het meerdaags evenement Full Size Conducting. Daarin krijgen studenten workshops en masterclasses en doen ze ervaring op met toporkesten.

'Probeer te genieten'

In de zaal zitten musici van Soli Brass uit Leeuwarden. Zij spelen in de kampioensdivisie van Nederland. De Vlaming Kevin Houben leidt de sessie en geeft tips aan de dirigerende studenten.

"Je houding is fantastisch, je hebt een hele mooie slag rechts. Ik mis alleen momenten dat je kleine fraseringen laat zien met links", zegt hij tegen tweedejaars student Thijs Dijkstra. Maar het allerbelangrijkste advies: "Probeer meer te genieten van hoe mooi ze voor u spelen."

Grote vraag naar dirigenten

"Wekelijks word ik wel gebeld met de vraag: ken jij dirigenten voor onze verenigingen? De behoefte is heel groot", merkt organisator Tijmen Botma.

Opmerkelijk, gezien het ook in de blaasmuziek steeds vaker sappelen is. Dat komt door bezuinigingen van gemeenten. Het aantal verenigingen neemt af, maar het aantal dirigenten nog harder. "Dat heeft te maken met de muziekscholen die verdwijnen", verklaart Botma. "Dan heb je minder aanwas. Je kan minder vissen uit een vijver die ondieper wordt."

Op de muziekscholen krijgen kinderen les en ze spelen samen in een orkest, vaak in samenwerking met een lokale HaFaBra-vereniging. De verenigingen zijn onderdeel van de Nederlandse muziekcultuur, één van gezelligheid en gemeenschapszin.

Wat is HaFaBra?

De brassband bestaat uit koperen blaasinstrumenten en een percussiesectie. Kenmerkend zijn de verschillende soorten kornetten, die lijken op trompetten, maar zijn afgeleid van de hoorn.

Bij een fanfare wordt de groep aangevuld met saxofoons en veel bugels. De bugel heeft een zachte, warme klank en is ontworpen door Adolphe Sax, die ook de saxofoon bedacht.

In een harmonie spelen ook houtblazers mee, zoals klarinet en dwarsfluit. Het zijn grote orkesten, met soms zelfs contrabassen. Het verschil met een symfonieorkest is dat er geen violen, altviolen en cello's meedoen.

Gloednieuwe muziek

Luca van den Bergh is 24 jaar en zit in het tweede jaar van de opleiding. "Ik wil Lake of the Moon met jullie doen. Daar gaan we", kondigt hij aan.

Lake of the Moon is een werk uit 2008, van dezelfde Kevin Houben die deze workshop leidt. Het is heel normaal dat blaasorkesten hedendaagse muziek spelen. Bij concoursen staat vaak een gloednieuwe compositie op het programma van een Nederlandse of Belgische HaFaBra-componist.

Kevin Houben was te spreken over het dirigeren van Luca van den Bergh, maar een opmerking mag niet ontbreken: "Heel tof. Kunt u in het felle staccato zorgen dat je ze meer gelijk hebt?"

Dirigenten enthousiasmeren

Tijmen Botma, hoofdvakdocent in Groningen, ziet de urgentie om zich in te zetten voor meer HaFaBra-dirgenten. "Als wij het zouden laten, denk ik dat het snel afgelopen is met onze blaasorkesten. Dan gaat het terug naar hoe het vroeger was: de bakker die het best trompet speelt, gaat maar voor het orkest staan. Alle knowhow en skills verdwijnen dan. We moeten heel actief en gedreven bezig blijven met ons vak."

"Met dit project maken we zoveel mogelijk mensen enthousiast voor het dirigeervak. En zo zijn we zichtbaar als conservatorium. We laten zien: wij leiden dirigenten op voor jullie muziekverenigingen", zegt Botma.

Bij eerstejaarsstudent Annelie Visser is dat enthousiasmeren in ieder geval gelukt. "Al die koperinstrumenten bij elkaar, dat mengt zo mooi. Dat vind ik het mooie aan een brassband."

Muzikale strijd

Orkesten nemen deel aan competities door het land. Er zijn zes divisies waar de verenigingen met elkaar de muzikale strijd aangaan, van amateurs tot semiprofs.

"Ik hoop dat ik als dirigent in de kampioensdivisie terecht kom. Dat is het hoogste in Nederland. Als je daar wint, kan je naar Europa en daar tegen de besten van Europa spelen", legt Annelie uit.

De prestaties van al die orkesten worden sinds kort bijgehouden op een website: HaFaBraData.nl. Initiatiefnemer Arnout Franken noemt het zelf "een uit de hand gelopen hobbyproject". Het laat zien dat de HaFaBra-cultuur nog altijd springlevend is.