Dit is het verhaal van het 100-jarige Huize Gaudeamus
- Klassiek
- Dit is het verhaal van het 100-jarige Huize Gaudeamus
In Bilthoven staat een opvallend huis. Het heeft een steil puntdak en een kleine muziekzaal met een fantastische akoestiek. Componist Julius Röntgen liet het in 1924 bouwen. Het groeide na de Tweede Wereldoorlog uit tot een internationaal centrum van moderne muziek. Dit jaar bestaat het dus 100 jaar.
Beginjaren
Julius Röntgen was begin vorige eeuw directeur van het Amsterdamse conservatorium. Toen hij met pensioen ging wilde hij een plek hebben om fijn zijn pensioen te kunnen vieren en enkel nog te componeren. Aanvankelijk dacht hij aan de duinen, maar zijn zoon raadde Bilthoven aan. Dat was goed te bereiken vanuit Amsterdam en uit de drukte. En het was ook dicht bij dat bijzondere, nieuwe fenomeen: radio, in Hilversum.
Zijn zoon ontwierp het huis en na lang discussiëren noemde Röntgen het Huize Gaudeamus, naar een studentenlied: Gaudeamus Igitur, iuvenes dum sumus, ofwel, Laten wij ons daarom verheugen, zolang we nog jonge mannen zijn. Simpel gezegd betekent Gaudeamus: Laten we blij zijn.
Het huis gonsde in de jaren die volgden al gauw van muziek. Röntgen was zelf pianist en ook zijn kinderen waren muzikaal. Er kwamen veel bekende musici over de vloer, vrienden van de componist. En in het huis werd veel gemusiceerd, tot Röntgens overlijden in 1932.
De oorlog
In het begin van de Tweede Wereldoorlog kwam er een Joods gezin wonen, de Duitse familie Maas. Dat mocht van de nazaten van Röntgen. In 1941 werd het huis in beslag genomen door de bezetter. Daar zijn nog steeds sporen van terug te vinden. De Duitsers zetten namelijk hun motoren in de gang en de olievlekken zijn nog te zien.
Een van de gezinsleden van de familie Maas dook onder in het huis, Walter. Hij verstopte zich in de nok van het huis, in een verborgen kamer achter een kast. Walter en zijn jongere broer overleefden als enigen van de familie de oorlog. Zij mochten van de familie Röntgen weer intrek nemen in Huize Gaudeamus.
Na de oorlog
Walter Maas wilde iets terugdoen voor het land dat hem uit de handen van de bezetter had gehouden. Hij was liefhebber van muziek en besloot in zomer 1945 het Huize Gaudeamus daarvoor te gebruiken.
In 1949 richtte Maas, samen met componist Henk Stam, stichting Gaudeamus op en stelde het huis open voor componisten. Het werd een ontmoetingsplek voor internationale en nationale kunstenaars, als John Cage, Olivier Messiaen, Peter Schat en Ton de Leeuw. Ze ontmoetten elkaar, discussieerden en componeerden in het huis, in de jaren die volgden.
Er werden jaarlijkse muziekweken georganiseerd die zeer populair waren. In de jaren '80 besloot de stichting zich los te maken van Huize Gaudeamus. De activiteiten gingen verder in Amsterdam, onder de naam Muziekweek Gaudeamus. In 2011 vertrok het festival naar Utrecht.
Walter Maas bleef in het huis wonen. Hij verhuurde kamers en componisten kwamen nog steeds langs om te componeren. Na zijn dood in 1992 werd het huis gerestaureerd en werd het een nationaal monument. Dit jaar wordt het 100-jarig bestaan gevierd.
