Ellen Reid's Body Cosmic gaat over de creërende kracht van de mens

Artist in Residence was ze in seizoen 2023-2024 bij zowel het Concertgebouw als het Koninklijk Concertgebouworkest. Erop terugkijkend, vertelt ze vandaag aan NTR Podium, begon het allemaal met een mailtje vanuit Amsterdam; met een uitnodiging maar ook meteen met een specifieke opdracht. Kun je, zo luidde die, een werk schrijven voor ons orkest van ongeveer een kwartier lengte, gedirigeerd door Klaus Mäkelä. En - o ja- we willen er ook mee op tournee. Een enorme eer voor Reid, die de uitnodiging aannam. Dat werk werd Body Cosmic.

Wisselwerking

Maar hoe begin je aan zo’n componeeropdracht? “Dat is bij elk werk weer anders, ook hoe een werk zich ontvouwt. In dit geval werd de basis van het muziekstuk gelegd door de samenwerking met de uitvoerenden; de leden van het Concertgebouworkest. Tijdens het componeerproces kon ik nieuwe delen meteen uitproberen met het orkest en kreeg ik ook direct terugkoppeling. Het stuk heeft zich zo langzaam gevormd. Het creatieve proces met het orkest is uniek geweest, het heeft het muziekstuk zowel beter als persoonlijker gemaakt.”

Dubbel

Maar niet alleen de wisselwerking met de musici bepaalde de koers. Toen ze werd gevraagd artist in residence te worden, raakte Ellen Reid ook zwanger en werd moeder. De groei van het muziekstuk liep daarmee parallel aan de groei van een nieuw mens. Het lichaam transformeerde. Die ervaringen - het ontstaan van een werk en van een mens- raakten daarmee onlosmakelijk met elkaar verbonden. “Body Cosmic gaat over het menselijk lichaam dat nieuw leven creëert. Het is net zo gewoon als ongebruikelijk, natuurlijk en tegelijkertijd compleet surrealistisch.” Die tegenstrijdigheden uiten zich muzikaal in twee delen. “Het eerste deel klinkt surrealistisch, magisch, transparant en spiritueel. Het tweede deel is onstuimiger, percussiever. Abrupte uitbarstingen wisselen af met verstilde momenten van schoonheid. Het representeert het conflict waar veel ouders mee worstelen tijdens een zwangerschap; een nieuwe ziel in de wereld van dit moment zetten, is óók een grote beslissing en verantwoordelijkheid.”

Mokum

Reid won in 2019 een Pulitzer-prijs voor haar opera p r i s m en schreef onder meer voor de New York Philharmonic, het Boston Symphony Orchestra en de Los Angeles Philharmonic. En hoewel componeren voor het Concertgebouworkest ook met recht in dat indrukwekkend rijtje past, moet Amsterdam wellicht toch wat dorps afdoen naast al die wereldsteden. Neemt ze, zo in retrospectief, wat mee uit Mokum? “Absoluut, mensen maken de plek. Het was fantastisch om de leden van het concertgebouw te ontmoeten en beter te leren kennen. Het was gewoonweg een geweldige samenwerking en ik kan niet wachten tot het resultaat ervan tot leven komt, vanavond in het concertgebouw. De orkestleden zijn zo begaafd en open, de zaal is prachtig en het publiek is heel warm. Het is als vruchtbare aarde waarin mijn muziek kan groeien. En dat is een cadeau.”

Projecten

Vanavond is Cosmic Body te horen in het Concertgebouw. Daarna neemt het Concertgebouw het stuk mee op tournee naar Amerika. Op 22 november staat het Concertgebouworkest onder Klaus Mäkelä in Carnegie Hall, New York, en op 24 november in Washington, in het Kennedy Center.

Een ander werk dat Ellen Reid als onderdeel van haar residentschap schreef was de veelbesproken en maatschappijkritische opera The Shell Trial, uitgevoerd door het Concertgebouworkest onder leiding van Manoj Kamps. De opname van 21 maart 2024 werd ook uitgezonden in de NTR Opera Live-uitzending van 18 mei 2024.