Minder concerten, maar betere betaling: een redding voor musici?

Bedrijfsdenken

"Door bedrijfsdenken is in de cultuursector de nadruk komen te liggen op maximale productie en groei, met lage lonen tot gevolg", legt Renée uit. "De wortels van het stelsel van de culturele sector worden verwaarloosd: de makers en educatie."

Ze licht toe dat 65 procent van de cultuurwerkers freelancer is en die worden net als een grote groep kunstenaars onderbetaald. "En dat terwijl dirigenten een topsalaris verdienen." Volgens haar maakt dat het stelsel kwetsbaar, omdat de productiedwang die door subsidiegevers wordt opgelegd fair pay in de weg staat. En door de hoge doorstroom en korte tournees staat ook de kwaliteit van de concerten en het speelplezier onder druk.

Kwaliteit boven kwantiteit

Eén van de oplossingen is een krimp van het aantal concerten en voorstellingen, stelt Renée. "Kwaliteit zou boven kwantiteit moeten staan", concludeert ze. Ze constateert dat er momenteel in sommige deelsectoren overaanbod is, of ondervraag vanuit het publiek. Dat wordt mede aangewakkerd door het bijbouwen van concertzalen. "We hebben geïnvesteerd in stenen, niet in mensen", zegt zij daarover.

Visies van musici

Blokfluitist Lucie Horsch heeft de hoeveelheid concerten juist nodig om zichzelf financieel te kunnen onderhouden, maar benadrukt dat dit komt door een krom systeem. "In het geval van minder concerten zou ik meer betaald moeten krijgen", zegt zij. "Het probleem is dat musici niet voor de uren betaald krijgen, maar voor het concert. Meer concerten spelen is waartoe je wordt aangemoedigd vanuit het systeem."

"Onze wereld wordt door het geld gedomineerd, zoals op alle fronten eigenlijk, wat uitmondt in een systeem waar musici wel aan moeten deelnemen, maar niet per se zelf achterstaan", zegt Lucie. "Echter is het naar mijn mening voor elke uitvoerend musicus wel van essentieel belang om regelmatig op een podium te staan, om op het hoogste niveau te kunnen blijven presteren. Een vermindering van het aantal concerten zou in dat opzicht voor musici niet aan artistiek hogere kwaliteit bijdragen."

Pianist Ralph van Raat merkt op dat in de vele jaren dat hij al concerten geeft, het geldprobleem in de cultuursector steevast niet verandert. "Dat was al bij mijn eerste concert zo. Ik heb het er vaak over met mijn partner: waarom zien we in hemelsnaam, ondanks de beperkte middelen, zo’n groot aanbod? Waarom kunnen we dat niet verminderen?"

Drie jaar onderzoek

Renée publiceerde haar boek in januari na bijna drie jaar onderzoek. Ze sprak met vertegenwoordigers van meer dan vijftig kunstorganisaties, waaronder het Concertgebouw, de Nationale Opera en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Aanleiding voor het schrijven van haar boek was de coronacrisis, die de problemen binnen de culturele sector uitvergrootte en zichtbaarder maakte. Meer over het boek lees je op haar website.