Lucie Horsch bespeelt 14 historische blokfluiten van Frans Brüggen: 'Stemmen uit het verleden'

Frans Brüggen als inspiratiebron

Ter ere van Brüggen sloegen Lucie Horsch en het Orkest van de Achttiende Eeuw de handen ineen en maakten samen het album "The Frans Brüggen Project". Het is in 2024 tien jaar geleden dat Frans Brüggen overleed.

Brüggen richtte in 1981 het Orkest van de Achttiende Eeuw op, een ensemble gespecialiseerd in de authentieke uitvoeringspraktijk. Dat houdt in dat ze proberen om de muziek zoveel mogelijk te laten klinken zoals het vroeger heeft geklonken.

Voor Lucie Horsch vormt Brüggen een grote inspiratiebron. "Hij combineerde twee kanten: de musicoloog en de muzikant. Het historisch geïnformeerde en respect voor de originele muziek, maar ook de intuïtie om mensen te raken en emoties los te maken."

400 jaar oude blokfluiten

Machteld Brüggen Israëls, de weduwe van Frans Brüggen, stelde zijn blokfluitencollectie beschikbaar aan Lucie Horsch voor deze cd. Een grote verantwoordelijkheid voor haar: "Als het straks mislukt klinkt, dan denken mensen misschien dat het aan de blokfluit ligt."

Zij was enthousiast over de instrumenten: "Je hoort ook de klep in de opnamen, dat het kraakt. Dat zijn leuke extra bijgeluiden, typerend voor historische instrumenten."

Voor Lucie Horsch zijn blokfluiten soms net mensen. "Ze kunnen een karakterontwikkeling meemaken. Het instrument past zich aan, hoe je het vasthoudt en welke klanken je maakt. Het hout leeft. Er is al 400 jaar lang karakter geblazen in deze instrumenten. Het zijn stemmen uit het verleden."

Passen en meten

Horsch moest rekening houden met de beperking van elke fluit. Ze matchte het karakter van de fluit met de juiste stukken en maakte speciale arrangementen om te passen bij het instrument. "Het is geen album over repertoire, maar een album over instrumenten. Als een stuk om een noot vroeg die ik niet kon spelen, dan moest ik op zoek naar een ander stuk."

De beperkingen van oude instrumenten vormen voor Lucie Horsch juist een inspiratiebron. "Het is de valkuil van de huidige tijd dat er geen limiet meer is. Beperkingen geven juist richting. Ik vind het inspirerend om te reageren op iets. Bijvoorbeeld: het is makkelijker in een gesprek iets te zeggen, dan uit het niets iets te bedenken."

3 minuten speeltijd

Bij de opnamen had ze soms maar drie minuten om het instrument te bespelen. Zo kwetsbaar is het oude hout. "Dat gaf mij veel vrijheid eigenlijk. Als perfectionist is het een bevrijding dat je niet delen kunt overdoen en zo geobsedeerd raakt met retakes maken."

Dat betekent dat Lucie Horsch nauwelijks kon oefenen op de historische instrumenten. "De opnamen waren best spannend. Moeilijke stukjes had ik wel los gerepeteerd, maar nooit hele stukken van begin tot eind met die blokfluiten."

Documentaire

Op zondag 10 november, na de uitzending van Podium Klassiek, is op NPO 2 Extra de making-of te zien. Lucie Horsch kijkt uit naar de documentaire: "Je ziet hoe ze met stopwatches bijhouden dat ik de blokfluit niet te lang bespeel. En grappig om te zien hoe de blokfluiten aan de lichamen worden opgewarmd naar lichaamstemperatuur. Belangrijk dat de lucht die je erin blaast dezelfde temperatuur heeft als het hout, namelijk."

Nieuwe mascotte van de blokfluit

Lucie Horsch begon met blokfluit toen ze 5 jaar oud was en blonk al op jonge leeftijd uit, bijvoorbeeld met het winnen van het Prinses Christina Concours in 2012, haar deelname aan de Eurovision Young Musicians wedstrijd in 2014 en het winnen van de Nederlandse Muziekprijs in 2020. Dit jaar werd ze genomineerd voor De Ovatie, een belangrijke Nederlandse muziekprijs. Samen met het Orkest van de Achttiende Eeuw maakte ze dit jaar het concert "De Stem van de Blokfluit".