De onterecht onbeminde fagot

“Ik had gelijk iets met die klank,” zegt fagottist Bram van Sambeek tegen Hans Haffmans in Podium. “Ik kwam op 10-jarige leeftijd in contact met de fagot. Dat was op de stedelijke muziekschool van Groningen. Daar heb ik rondgelopen en geluisterd wat het mooiste instrument was.”

Terugloop van fagotstudenten

Van Sambeek erkent dat er in Nederland een grote terugloop is van fagotstudenten. “Het lijkt me dat dat veel te maken heeft met de verdwijnende muziekscholen. Die hebben er een rol in om de ongelijkheden tussen die instrumenten een beetje strak te trekken. Bij een orkest wordt er ook zo geredeneerd: leuk dat jullie allemaal saxofoon willen spelen maar wat dacht je van fagot?”

Belangstelling aanwakkeren

Om de belangstelling voor de fagot aan te wakkeren startte Van Sambeek jaren terug het initiatief Red de fagot. Tijdens het Holland Festival waren er concerten en compositieopdrachten voor bijvoorbeeld Michel van der Aa en Louis Andriessen om een solowerk te schrijven voor het instrument. “Dat heeft zeker iets opgeleverd,” zegt Van Sambeek. “Het heeft er heel erg mee te maken hoeveel je de fagot tegenkomt. Op zo’n festival krijg je natuurlijk veel aandacht voor het instrument. Het resultaat is dat veel mensen weten wat het is.”

Hartstikke druk

Van Sambeek geeft les aan getalenteerde fagottisten op het conservatorium van Den Haag. “Ik ben blij dat ik je even te woord kon staan,” zegt hij. “Ik heb het hartstikke druk. Groot verschil: in mijn tijd was 80 procent van de studenten Nederlands en nu is dat datzelfde percentage buitenlands. Dus de nationaliteiten zijn anders. Nederland loopt gewoon wat achter.”

Fagotdag in Zwolle

Op de fagotdag voor de jeugd in Zwolle was zeker iets van die geringe belangstelling voor de fagot te merken, want er waren dus maar negen deelnemers. Verslaggever Hans Noortman raakte in gesprek met de 9-jarige Myrthe. “Ik bespeel dit instrument omdat hij een hele mooie klank maakt.” Ze speelt al twee jaar fagot. Maar waarom bespelen zo weinig leeftijdsgenootjes fagot? “Omdat bijna niemand het instrument kent.”

Enthousiastelingen

Er zijn meer enthousiastelingen op de fagotdag. “Ik speelde eerst cello, maar dat vond ik niet meer zo leuk en toen hoorde ik de fagot en was ik meteen verkocht,” zegt David. Hij heeft grote ambities met het instrument. “Ik wil heel graag barokfagot gaan spelen.”

Landelijk probleem

De dag wordt ieder jaar georganiseerd door het Fagot Netwerk. Dirigent Albert Dam haalde de dag dit keer naar Zwolle. ‘Het probleem is dat er geen docent is", zegt hij. "Ook niet bij het ArtEZ Conservatorium in Zwolle. Dus dat betekent dat er ook niemand wordt opgeleid. En dat is echt een landelijk probleem aan het worden.”

Internationale studenten

Mieke van Dael is workshopleider op de fagotdag en geeft ook les op het Haags conservatorium, met maar liefst vier collega’s. “In Den Haag is er een prachtige fagotklas,” zegt ze. Er zijn best veel studenten maar daarvan zijn er veel internationaal. Het is dus de vraag hoeveel Nederlandse studenten dit oplevert. “Geen tientallen. Ik ben wel een beetje bezorgd over de fagot in Nederland".

Mieke zette een website op om het instrument onder de aandacht te brengen: Spot on fagot. Centraal staat de fagot in de popmuziek.

Beluister hieronder de complete reportage van Hans Noortman vanaf de Fagotdag in Zwolle.