Waarom hoor je klassieke muziek in de Amsterdamse en Rotterdamse metro?

Nudging

In Rotterdam hoor je de klassieke muziek vooral in de avond, Dat is vanwege de kalmerende sfeer die het oproept, zo liet het vervoersbedrijf RET ons weten. Het zou je een veiliger gevoel geven en je neiging om meubilair te vernielen verminderen.

Het idee is dat kalmerende muziek werkt als 'nudging'. Dat is een manier om het gedrag te beïnvloeden met subtiele aanpassingen in de omgeving. Door rustige klassieke muziek op de achtergrond zouden mensen zich rustiger gedragen.

Sfeerverhogend

Volgens het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB speelt nudging geen rol. Alle soorten muziek komen voorbij op hun metrostations, en daar hoort klassiek ook bij. Dit is met het oog op inclusiviteit. "Zodra mensen zich herkennen in muziek en zich hierdoor gewaardeerd voelen, werkt dat sfeerverhogend."

De maker van de afspeellijst voor de Amsterdamse metrostations is het bedrijf Gallery Play. Pianist en componist Michiel Borstlap richtte dat bedrijf op. Zij maken afspeellijsten voor hotellobby’s, apotheken, restaurants… en ook voor de Amsterdamse metro.

Lokale uitvoeringen

Michiel Borstlap wil "de muziek die boven de grond gemaakt wordt, onder de grond laten horen". Daar hoort natuurlijk klassieke muziek bij. Het Concertgebouworkest en andere Amsterdamse uitvoerders krijgen een "voorname plek in de programmering" van de afspeellijsten in de Amsterdamse metrostations.

Ook wil hij inspelen op evenementen in de hoofdstad. Je hoort de muziek terugkomen die op dat moment wordt gespeeld in Het Concertgebouw, bij het Prinsengrachtconcert en de Nationale Opera & Ballet. Bezoekers aan de opera stappen in bij station Waterlooplein en herkennen dan de aria van de voorstelling.

Graftakkenmuziek

Klassieke muziek op de achtergrond werkt niet overal even goed, want het brengt niet bij iedereen hetzelfde gevoel op. "In het begin dachten we: hoe kan iemand Janine Jansen graftakkenmuziek vinden? Maar er zijn veel mensen die klassieke muziek alleen horen op het moment dat hun tante overlijdt. Dat is de connotatie die je dan krijgt."

Hotellobby

Klassieke muziek is verder vooral in trek bij de chique hotellobby's en sterrenrestaurants. "In het Amstel Hotel draaien we in de ochtend alleen klassiek in de lobby", vertelt Michiel Borstlap. "Het voelt dan alsof je rondloopt in de Kleine Zaal van Het Concertgebouw. Bij de meer moderne hotels is vooral solo pianomuziek in trek."

In de afspeellijsten is klassiek vaak vermengd met andere genres. "Het gaat om de mix. We kiezen ook geen lange stukken, maximaal drie of vier minuten. Pas als je één ding niet teveel pusht, maak je mensen nieuwsgierig. Dan denken ze: oh, wat voor mooie muziek komt er nu langs?"

Ondergeschoven kindje

Gallery Play werkt met een feedbacksysteem. Het hotel kan een nummer laten uitfaden. "Een Mozart-opname werd weggedrukt. Toen gingen we goed luisteren: die cellist was een partij aan het zagen. Daarna hebben we naar andere uitvoerende geluisterd, het Alban Berg Kwartet bijvoorbeeld. Daar hoorde je wel een prachtige cellolijn, dus dat hebben we daarmee vervangen."

Dat is een belangrijk proces, want het doel van Michiel Borstlap is om de volumeknop omhoog te krijgen. "Achtergrondmuziek is het ondergeschoven kindje. Als er geen vertrouwen is in de muziek, dan staat het ook heel zacht overal." En dan blijft het inderdaad achtergrond.