Componist Mathilde Wantenaar: 'Een accordeon is een dier dat ademt en kan grommen'

Mathilde Wantenaar is druk aan het repeteren met solist Vincent van Amsterdam. Het is een kwestie van afwachten, want morgen hoort ze haar stuk pas voor het eerst met het orkest. "Je praat met een stuiterballetje, ik sta echt op ontploffen", zegt ze. "Ik weet niet waar ik het zoeken moet. Het is heel erg spannend. En toch heb ik er heel erg veel vertrouwen in dat het goed komt."

Gesprek als masterclass

De repetitietijd is maar kort. Een eerder overleg met dirigent Markus Poschner in Berlijn hielp Wantenaar erg. "Ik kwam er helemaal geïnspireerd van terug. Hij vliegt van de ene naar de andere plek in de wereld om te dirigeren. Maar hij nam de tijd vrij en ging tot op details de hele partituur door. Zulke inzichten van zo'n topdirigent zijn heel waardevol. Dat is voor mij een soort masterclass waarin ik leer hoe ik dingen op een andere manier zou kunnen doen."

Ook gesprekken met solist Van Amsterdam gaven Wantenaar veel inzichten. "Ik kreeg steeds meer het gevoel dat het instrument een karakter is. Een accordeon is een soort dier dat ademt en kan grommen. Het kan huilen, snikken en bibberen. Het instrument werd een leven wezen."

Dansen op accordeonmuziek

Eigenlijk was het helemaal niet de vraag of Wantenaar een accordeonconcert zou schrijven, maar eerder wanneer. "Ik heb een persoonlijke band met het instrument omdat mijn vader jazzaccordeonist is. Dus voor mij is de accordeon het instrument van mijn jeugd. Als klein meisje wilde ik dansen en mijn vader moest dan op zijn instrument spelen. Dus ik heb mijn hele jeugd dansend doorgebracht op de muziek van mijn vader. Arme man, het ene stuk na het andere. Want ik werd natuurlijk nooit moe."

Toen Van Amsterdam vroeg of ze een soloconcert voor zijn instrument wilde schrijven, wist ze dan ook meteen dat het een goed idee was. "Het stuk begint op het allerzachtst. In een accordeon zitten allerlei kleine tongetjes die beginnen te vibreren als er lucht langsgaat. Het begint ermee dat die lucht er heel zacht langs begint te sijpelen. Dan is het maar de vraag wanneer het tongetje aangespeeld wordt. Heel zacht en langzaam wordt dat een ultiem crescendo naar het allerluidst. Het is dus weliswaar dynamisch, maar ondertussen kan het ook heel goed mengen met de rest van het orkest. Zo erg zelfs dat je soms niet helemaal zeker weet of je de solist hoort of een soort mengklank. En dat is natuurlijk heel mooi, maar ook een valkuil. Daarom vind ik het morgen spannend of ik alles goed heb ingeschat."

Na de Weense première volgt halverwege maart 2024 de Nederlandse première. Het Residentie Orkest speelt onder Anja Bihlmaier met als solist Vincent van Amsterdam in het Muziekgebouw aan 't IJ te Amsterdam. Lees meer info