Igor Stravinsky - de dirigent

Componist

Igor Stravinsky werd in 1882 in Orianenbaum, vlakbij Sint Petersburg geboren. Zijn vader was operazanger, zijn moeder pianist. Vanaf zijn negende kreeg Igor ook pianoles. Tijdens zijn studie rechten aan de universiteit van Sint Petersburg, leerde hij componist Nikolai Rimsky-Korsakov kennen. Hij ging bij hem compositie studeren. Niet lang na de dood van Rimsky-Korsakov, leerde hij Sergej Diaghilev kennen – impresario van Les Ballets Russes. Diaghilev gaf Stravinsy de opdracht 3 balletten te schrijven: L’oiseau de feu, Petroesjka en Le Sacre du printemps. Zijn compositiestijl is in 3 fases in te delen. Zijn Russische periode (1913-1920), waarin hij zijn grote balletten schreef, zijn Neo-klassieke periode (1920-1950), waarin hij onder meer Apollon Musagette en de Pulcinella-suite schreef. In zijn seriële periode (1954-1968) gebruikt hij de compositietechnieken van de Tweede Weense School (12-toonstechniek van Arnold Schönberg, bijvoorbeeld).

Dirigent

Stravinsky was niet alleen actief als componist, hij dirigeerde ook. Dat gebeurde eigenlijk bij toeval. In 1914 (een jaar na de première van Le Sacre du printemps) dirigeerde Ernest Ansermet een repetitie van Stravinsky’s Symfonie in Es. Als Ansermet even in de zaal naar de balans gaat luisteren, vraagt hij of Stravinsky het stokje even kan overnemen. Een paar maanden later, stond hij voor het eerst tijdens een concert op de bok. Hij dirigeerde toen L’oiseau de feu. Later dirigeerde hij ook zijn andere werken. Opnames van Stravinsky die zijn eigen werk dirigeert, zijn in een cd-box uitgebracht.

Riccardo Chailly over de dirigent Stravinsky

Riccardo Chailly vindt die box een ware must voor alle jonge dirigenten. Hij is zijn hele leven al een groot bewonderaar van Stravinsky. Die bewondering begon al als kind met de platencollectie van zijn vader. De vader van Chailly (Luciano) was zelf ook componist en ging vaak kijken bij de repetities van Stravinsky. Riccardo Chailly herinnert zich dat Stravinsky niet hield van orkesten die de noten langer speelden dan genoteerd stond. “Hij zong altijd mee om het ritme voor te doen dat hij in zijn hoofd had”, aldus Chailly. Er zijn repetitiefragmenten opgenomen en uitgebracht waarop dat ook te horen is. Voor Chailly zijn de opnames van de repetities van Stravinsky als dirigent heel waardevol. Hij zegt: “Zij waren voor mij een belangrijke leidraad bij het zoeken naar mijn eigen interpretaties. Je kunt het ermee eens zijn of niet, maar je kunt er niet omheen.”

Stravinsky dirigeerde ook in Nederland. In de jaren ’20 was hij te gast bij het Koninklijk Concertgebouworkest. Hij dirigeerde daar eigen werken, waaronder de L’oiseau de feu en Le sacre du printemps. In 1937 was hij voor het laatst te gast in Amsterdam.

Maandag

Igor Stravinsky
Apollon Musagette - slot
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Riccardo Chailly

Dinsdag

Igor Stravinsky
Scherzo à la Russe
Columbia Symphony Orchestra o.l.v. Igor Stravinsky

Igor Stravinsky
La baiser de la fée - Tableau 3 en tableau 4
Cleveland Orchestra o.l.v. Oliver Knussen

Woensdag

Igor Stravinsky
Concert voor klarinet en instrumentaal ensemble, "Ebony concerto" - deel III, Moderato - con moto
Benny Goodman, klarinet, Columbia Jazz Combo o.l.v. Igor Stravinsky

Igor Stravinsky
Orpheus (begin)
Tsjechisch Philharmonisch Orkest o.l.v. Oskar Danon

Donderdag

Igor Stravinsky
Feu d'artifice

Columbia Symphony Orchestra o.l.v. Igor Stravinsky

Igor Stravinsky
Petroesjka - Tableau 3 en tableau 4
Detroit Symphony Orchestra o.l.v. Antal Dorati