Panorama Zondag
KRO-NCRV

Het culturele landschap van Sybrand Buma

foto: Panorama Zondag
  1. Klassiekchevron right
  2. Het culturele landschap van Sybrand Buma

Sybrand van Haersma Buma is voormalig fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer. Sinds 2019 is hij burgemeester van Leeuwarden. Zijn culturele landschap voert ons langs de Richthofencollectie; muziek van Franz Liszt; kunst gebouwd aan het wad en schilderkunst van Fra Angelico.

Panorama Zondag: het culturele landschap van Sybrand Buma

KUNSTWERK 1: de Richthofencollectie

De Richthofencollectie is wereldwijd de grootste verzameling van Oudfriese rechtshandschriften, het zijn een soort wetboeken die in de loop der jaren zijn geschreven voor het Friese gebied.

De tien handschriften die we tegenwoordig aanduiden als de ‘Richthofenkolleksje’, zijn onafhankelijk van elkaar ontstaan. De oudste al in de veertiende eeuw, het jongste rond 1600. En ze komen overal vandaan: Ostfriesland, de Ommelanden en Fryslân. In de loop van de tijd hebben ze het pad naar elkaar toe gevonden.

Quote

Dit zijn Middeleeuwse Friese wetteksten en ik vind dat heel bijzonder. Er staat echt in beschreven wat er in die tijd gebeurde en waar wetgeving voor moest worden gemaakt. Ik ben van huis uit jurist en ik kijk er toch ook wel met die belangstelling naar. Wat was er in die tijd nodig om de orde te handhaven, en wat hoeven we gelukkig niet te herinvoeren.

foto: richthofen.nl

KUNSTWERK 2: La Campanella van Franz Liszt

La campanella (Italiaans voor "het belletje") is de bijnaam van het derde stuk uit Liszts Six grandes études de Paganini. Het is een pianostuk dat werd geschreven in 1851 en is opgemaakt in de toonsoort gis mineur. Liszt baseerde zich voor de melodie op het laatste deel van Niccolò Paganini's tweede vioolconcert.

De bijnaam "La campanella" werd gegeven omdat elke noot van de melodie wordt afgewisseld door een andere hoge noot, het geluid van een nabootsend belletje. Het stuk wordt beschouwd als een technisch zeer moeilijk pianostuk door de vereiste sterke techniek. Het bevat grote sprongen - tot zelfs twee octaven in zestiende noten.

Quote

Ik speel zelf piano, hij staat ook in huis, maar dit zou ik niet eens willen proberen. Ik vind het prachtig om te horen, maar ik moet er zelf niet aan beginnen, aan die moeilijke stukken. Ik vind die filmpjes op YouTube, waarin van boven handen zijn gefilmd die pianospelen, wel prachtig om naar te kijken. Gewoon om het te zien. Maar zelf kan ik het niet.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

KUNSTWERK 3: de Terp van de Toekomst (Terp fan de Takomst)

Terpen zijn belangrijke verschijningen in het Friese landschap. Historisch gezien spreken ze tot de verbeelding, ze roepen vragen op als het gaat om archeologie en ze inspireren tot nieuwe plannen en ideeën op het gebied van kunst en cultuur. De terpbewoners van vroeger waren sterk verbonden met het Wad. Die betrokkenheid is er nog steeds bij de huidige bewoners van dit gebied, maar door de aanleg van de dijken is de verbinding voelbaar verbroken.

In 2011 besloot het dorp Blije dat het anders moest. De inwoners wilden meer met het gezicht naar de Waddenzee toe wonen, leven en werken. De hoogste terp van Friesland, in Hegebeintum, laat in het landschap een deel van het oude verhaal zien. Waarom hier geen nieuw verhaal aan toegevoegd? En zo ontstond het idee om ter hoogte van Blije buitendijks een nieuwe terp te maken: de Terp fan de Takomst.

Quote

Ik was pas geleden nog bij dit kunstwerk. Zo’n lekkere koude dag in het najaar en dan kijk je naar het Noorden, naar de Waddeneilanden en dat vind ik zo speciaal. Eerlijk is eerlijk: ik kom uit het westen van Friesland, Workum, en wij kwamen als kind nooit in het Noorden. Alles voorbij Leeuwarden was uit het zicht. Maar het is daarboven zo mooi, je hebt zo’n vergezicht en dan zie je hoe mooi Friesland is. Ik vind het ook heel fijn om weer terug te zijn op de plek waar alles begon, waar mijn roots liggen. Ik vind het heerlijk hier, het is concreet en ik heb, mijn werk heeft betekenis. En wie kan nu zeggen dat ie, als ie uit het raam van zijn werkkamer kijkt, uitkijkt op de huizen van zijn voorvaderen.

foto: itfryskegea.nl

KUNSTWERK 4: de Annunciatie van Fra Angelico

Fra Angelico (1395 – 1455) werd door Vasari in zijn Vite beschreven als zijnde “een zeldzaam en perfect talent”. Dit talent is zeker zichtbaar in de Annunciatie die hij schilderde in het Convento di San Marco in het noorden van Florence. In de Christelijke iconografie verbeeldt de annunciatie het moment waarop de aartsengel Gabriël aan Maria verschijnt en haar de geboorte van Jezus verkondigt.

In het fresco ontbreken de vele symbolische objecten die de beschouwer zouden moeten herinneren aan Maria’s zuiverheid, zoals de witte lelies, of het heilig boek op Maria’s schoot. We zien enkel de Engel en Maria, een eenvoudige loggia met een tuin waarin kleine lentebloemen lijken te groeien en waar op de achtergrond Toscaanse cipressen wuiven in de wind. Zowel het fresco als het klooster hebben een ondergewaardeerde stilte, een sereen meesterwerk in een verder levendige stad.

Quote

Het is nog geen Kerst, maar ik wilde deze toch wel aandragen. Ik vind het een iconisch beeld en ik had ook verwacht, toen ik het zelf ging bezoeken in Florence, dat ik in een enorme museumzaal terecht zou komen. Dit werk achter glas, als een soort Mona Lisa. Maar nee hoor, het is gewoon geschilderd als een soort graffiti op de muren van de kloostercellen van de monniken. Je staat gewoon in een gangetje te kijken naar een schildering op de muur, niks voorzichtigheid troef in een grote zaal. Echt heel bijzonder om zo’n iconisch werk te zien waar een monnik zijn hele ziel en zaligheid in heeft gestopt en dat dat dan heel simpel in een klooster is te vinden.

foto: carulmare ANGELICO, Fra Annunciation

Gerelateerde podcast

Panorama Zondag

Panorama Zondag

Ster advertentie
Ster advertentie