Mezzosopraan Christa Ludwig (93) overleden

De carrière van Christa Ludwig

Ludwig werkte met grote dirigenten als Leonard Bernstein, Herbert von Karajan en Karl Böhm. Een groot vertolkster van Mozart, Schubert, Strauss, Mahler en Wagner was ze, maar haar zeer omvangrijke nalatenschap op de plaat omvat rollen als Adalgisa in Norma (naast Maria Callas), Dalila in Samson et Dalila van Saint-Saëns en de oude Madelon in Andrea Chénier van Giordano.

Ludwig werd op 16 maart 1928 geboren als dochter van twee zangers. Ze maakte in 1946 haar debuut in Frankfurt als prins Orlovsky in Die Fledermaus van Johann Strauss. Karl Böhm haalde haar in 1955 naar de Weense Staatsoper, waar ze in totaal 43 partijen zong in 769 voorstellingen. Wenen werd haar artistieke thuis, maar ze vierde ook triomfen in Berlijn, Parijs en New York. Ludwigs mezzosopraan bereikte in de loop van haar carrière een grote dramatische zeggingskracht. Een korte tijd zong ze sopraanrollen: Beethovens Fidelio, de Färbersfrau in Die Frau ohne Schatten en de Feldmarschallin in Der Rosenkavalier van Richard Strauss. Haar afscheid in de Wiener Staatsoper was als Klytaemnestra in Elektra van Richard Strauss. De dag erna ging ze met open kraag de kou in omdat dat eindelijk eens kon: als zanger leef je immers dagelijks in angst dat je niet gezond genoeg bent om te zingen.

Geen blad voor de mond

Christa Ludwig nam in interviews geen blad voor de mond. Toen er een aantal jaren geleden werd stilgestaan bij haar negentigste verjaardag, merkte ze in een interview op: “Ik vind het leuk om herinnerd te worden. Maar elke dag die interviews: ik moet me netjes aankleden en zorgen dat ik er goed uit zie. Dat is ongemakkelijk.” Ze gaf ooit dirigent Georg Solti, die ze omschreef als ‘zeer Hongaars’, de schuld van het feit dat ze op de dag van de voltrekking van haar tweede huwelijk geen stem had, omdat hij haar tijdens een opname van Wagners Parsifal als Kundry al de schreeuwen die dit karakter slaakt steeds opnieuw had laten doen.

Samenwerkingen

Met Leonard Bernstein werkte ze bijzonder graag samen vanwege zijn enorme muzikaliteit, ook al vond ze dat hij stemmen niet helemaal begreep: in de laatste fase van haar carrière maakte ze nog furore als de Old Lady in zijn musical Candide. Herbert von Karajan roemde ze, omdat hij haar stem steeds beschermde. Ooit omschreef ze hem als ‘de goede God’: “Als je met hem in het vliegtuig zat, wist je dat niet kon neerstorten.”

Ze betreurde dat het onderscheid tussen stemmen verloren gaat: "Een mooie stem is een mooie stem. Vroeger kon je een zanger na drie tonen herkennen, ook aan de fouten. Tegenwoordig moeten stemmen gelijkmatig klinken. Het karakter is verdwenen."

In 2014 gaf ze masterclasses bij het Internationaal Vocalisten Concours. Hier een aflevering met Wendeline van Houten: