Deze 5 stukken van Eric Whitacre moet je gehoord hebben

1. Sleep

Met miljoenen plays op Spotify is Sleep een van de grootste hits van Eric Whitacre. Het werd uitgebracht op het prijswinnende album Light & Gold (2010), dat binnen een week op nummer 1 in de klassieke hitlijsten stond. Je kunt in Sleep duidelijk de dromerige stijl horen die zo kenmerkend is voor de muziek van Whitacre. De samenklanken werken ontspannend en voelen aan als golven. Hoe Whitacre dat voor elkaar krijgt? "Ik houd ervan een instabiel akkoord en het akkoord waarin het zou moeten oplossen in elkaar te schuiven", legt hij uit in de Volkskrant. "Je krijgt dan een statisch effect, alsof de tijd is stopgezet."

Sleep beschrijft de momenten vlak voordat je je overgeeft aan slaap - maar oorspronkelijk had het stuk een andere tekst: het gedicht Stopping By Woods on a Snowy Evening van Robert Frost. De mezzosopraan Julia Armstrong had Whitacre gevraagd er een muziekstuk op te componeren voor haar ouders, die na vijftig jaar huwelijk slechts enkele weken na elkaar waren overleden. Geraakt door de vraag schreef Whitacre het stuk, maar er bleken nog rechten op het gedicht te zitten. De rechter verbood publicatie en uitvoeringen van het stuk tot 2038.

Gelukkig liet Whitacre het er niet bij zitten. Hij vroeg zijn beste vriend, de dichter Charles Anthony Silvestri, om een nieuw gedicht te schrijven dat paste op de muziek van Sleep. In 2019 werd het gedicht van Robert Frost trouwens toch ineens rechtenvrij, maar Whitacre vond de nieuwe versie van Sleep zo mooi, dat hij besloot het stuk zo te laten en de originele versie niet meer uit te brengen.

2. Five Hebrew Love Songs

Momenten uit het leven van twee geliefden: dat is Whitacre's Five Hebrew Love Songs. De componist schreef het tijdens zijn huwelijk met de Israëlische sopraan Hila Plitmann, met wie hij negentien jaar lang getrouwd was. Whitacre werd door de violist en zijn vriend Friedemann Eichhorn gevraagd om een stuk te componeren voor een concert in diens geboorteplaats in Duitsland. Whitacre schreef het stuk voor viool, sopraan en piano, zodat ze het met z'n drieën konden uitvoeren. Plitmann schreef de tekst, vijf gedichten in het Hebreeuws, haar moedertaal. Al snel na de allereerste uitvoering ontving Whitacre opdrachten van koren om het stuk voor koor te bewerken. Uiteindelijk zijn er vijf verschillende versies ontstaan: zo kun je Five Hebrew Love Songs tegenkomen voor koor en strijkkwartet of voor koor, solo viool en piano.

Volgens Whitacre vangen de gedichtjes momenten die hij en zijn vrouw samen hebben gehad. De titel van het tweede lied, Kalá kallá (Light Bride), was een woordgrapje dat Whitacre bedacht toen Plitmann hem Hebreeuws leerde. En de toonhoogte aan het begin van het vierde lied, Éyze shéleg, komt precies overeen met die van de klokken van een kathedraal die hen iedere ochtend wakker maakten toen ze samen voor het concert in Duitsland waren.

3. Lux Aurumque

De prachtige samenklanken van Lux Aurumque blazen je simpelweg omver. Whitacre schreef de muziek op het gedicht Light and Gold van Edward Esch. Toen Whitacre het las, was hij onmiddellijk onder de indruk van de elegante eenvoud van het gedicht. Je kunt het licht waarover wordt gezongen als het ware horen pulseren in de muziek. Whitacre's vriend Charles Silvestri vertaalde het oorspronkelijk Engelse gedicht in het Latijn.

Lux Aurumque is onder andere opgenomen door een bijzonder koor dat Whitacre heeft opgericht: Eric Whitacre's Virtual Choir. Zangers van over de hele wereld konden hun partij inzingen en als video opsturen, waar vervolgens één groot virtueel koor van werd gemonteerd. Zo bracht het onderstaande digitale optreden 185 jonge zangers bij elkaar.

4. The Sacred Veil

Eric Whitacre noemt The Sacred Veil zelf het meest intieme muziekstuk dat hij ooit heeft geschreven. Hij componeerde het namelijk naar aanleiding van de vroegtijdige dood van Julie, de vrouw van Silvestri. Zij overleed op 36-jarige leeftijd aan de gevolgen van eierstokkanker en liet twee jonge kinderen na. Een aantal jaar later schreef Silvestri een gedicht. Het beschrijft een sluier tussen de wereld van degenen die leven en degenen die overleden zijn. Alleen op het moment van geboorte of dood wordt de sluier zó dun, dat er een kleine opening in verschijnt en dierbaren uit beide werelden weer even heel dicht bij elkaar zijn. Zodra Whitacre het las, kon hij er muziek in horen en er een structuur in ontdekken. De vrienden besloten een stuk te schrijven over de ervaringen van Silvestri rond het overlijden van zijn vrouw.

Zo ontstond The Sacred Veil (De Heilige Sluier), een twaalfdelig muziekstuk met in elk deel een gedicht, geschreven door Silvestri en Whitacre. Ook namen ze een gedicht en twee blogs van Julie op in het stuk. De beginnende liefde tussen Julie en Charles wordt bezongen, haar wensen, zwangerschap en ziekte, maar ook het moment dat ze overlijdt en Silvestri achterblijft - tot dat The Sacred Veil eindigt met verlossing. Ook al is het verhaal achter dit muziekstuk heel persoonlijk, het is tegelijkertijd een universeel werk waar iedereen iets in kan herkennen en troost in kan vinden.

5. Leonardo dreams of his flying machine

Hoe zou het klinken als de beroemde Leonardo da Vinci droomt? Welke muziek zou er klinken in het hoofd van zo'n geniaal en legendarisch persoon? Deze vragen stelde Whitacre zichzelf toen hij Leonardo dreams of his flying machine begon te componeren. Ook voor dit stuk schreef Silvestri weer de tekst, die beschrijft hoe Leonardo da Vinci een roeping voelt om een vliegmachine te maken. Nu eens laat Whitacre de muziek klinken als een echt klassiek koorstuk, als verwijzing naar hoe lang geleden Da Vinci leefde, dan gebruikt hij juist weer hedendaagse samenklanken die bijna onwerkelijk klinken, als een droom.

Eric Whitacre is ook erg actief op social media. In deze reel kijkt hij met flink wat zelfspot terug op alle kapsels die hij tot nu toe heeft gehad!

Beluister meer van Eric Whitacre

In 2017 dirigeerde Eric Whitacre voor het eerst het Groot Omroepkoor in de NTR ZaterdagMatinee.