Het pand der goden van Johannes Nicolaas Helstone nieuw in de Klassieke Top 400

Het pand der goden gaat over de jonge held Olindo die zich in de godenwereld waagt om zijn ontvoerde zus te vinden. Meerdere Klassieke Top 400-stemmers waren aanwezig bij de historische uitvoering van de opera van Helstone. Ria schrijft bij haar stem: "Een ongekend meesterstuk van een muzikaal genie van Surinaamse afkomst. Heel uniek! Ik heb ademloos zitten kijken en luisteren bij de uitvoering in het concertgebouw op 15 februari jl. Dit stuk verdient meer aandacht!"

Wat opvalt in de stem-motivaties zijn de emoties die de opera opwekt. Wonny schrijft: "Het stuk brengt me helemaal in vervoering. Hartverwarmend."

"Ik was geboeid van begin tot eind, werd op een gegeven moment zelfs emotioneel", schrijft Denise. "Het was een soort van betovering waarin ik gevangen raakte!"

Veel stemmers noemen het belang van het uitvoeren van werk van deze Surinaamse componist. "Het kan zwarte jongeren stimuleren om hun droom te realiseren, hij is een rolmodel voor ze", schrijft Affraa. "Dat stapt van dat beeld af, dat klassiek voor een bepaalde groep is weggelegd."

"Een van de ontbrekende puzzelstukjes uit de klassieke muziekgeschiedenis", schrijft Daniël. "Deze is gelukkig teruggevonden, ik hoop dat er nog veel volgen."

Hoe raakte Het pand der goden in de vergetelheid?

Niets aan de première van Het pand der goden op 10 mei 1906 voorspelde dat deze opera én de componist ervan in de vergetelheid zouden raken. Het publiek in theater Thalia in Paramaribo was uitzinnig na de première van de eerste Surinaamse opera. Helstone maakte er een Duitse versie van en ging naar Duitsland om de opera daar onder de aandacht te brengen. Wat er daarna gebeurde - is de opera in Duitsland uitgevoerd, of niet? - is nog altijd onbekend.

Decennia later dook het Duitse manuscript ineens op. Nadat Helstone was overleden, kreeg zijn achterneef, de violist John Helstone, een stapel partituren van zijn oudoom in handen gedrukt. Daar zat ook het Duitse manuscript van Het pand der goden bij, die na het overlijden van John Helstone in 2023 werd ontdekt. Er begon een plan te ontstaan om de opera weer op de planken te brengen. Op 15 februari 2024 was het zover: het werk van Johannes Nicolaas Helstone werd voor het eerst in bijna 120 jaar weer uitgevoerd. Bekijk hieronder de overture:

Op de website van het Concertgebouw kan je de hele opera bekijken.

Wie was Johannes Nicolaas Helstone?

Johannes Nicolaas Helstone werd in 1853 geboren op de plantage Berg en Dal in Suriname. Hij groeide op in slavernij. Op de plantage gaven Duitse zendelingen les, die merkten dat Helstone een bijzonder muzikaal talent had. Zo kwam hij in Duitsland terecht en kon hij studeren aan het Conservatorium van Leipzig. Vervolgens ging hij terug naar Suriname, omdat hij het muziekleven aldaar wilde opbouwen. Met de première van Het pand der goden zette hij daarin een grote stap.

Bijzonder aan de opera is dat de gezongen teksten in het Nederlands zijn. Waarschijnlijk koos Helstone hiervoor om zo dicht mogelijk bij de Surinaamse bevolking te komen, omdat Nederlands de voertaal was.

Naast componist was Helstone schrijver, pianist en organist. Hij was een belangrijke figuur in de Surinaamse geschiedenis. Helstone overleed in 1927 in Paramaribo.

Lili Schutte uit het artistieke team van het Concertgebouworkest, vertelde erover bij De Ochtend.

Beluister Een goedemorgen met... Astrid Helstone

Astrid Helstone groeide op met verhalen over haar achteroudoom, de Surinaamse componist en musicus Johannes Nicolaas Helstone. Zij is oprichter van de Helstone Foundation en heeft een grote rol gespeeld in het tot stand brengen van de uitvoering van Het pand der goden. John Helstone benaderde haar om zijn archief met Surinaamse muziek te ontsluiten. Tegelijkertijd ontstond het idee om de opera te gaan uitvoeren met het Concertgebouworkest. Op 3 februari presenteerde Astrid Helstone Een goedemorgen met.

Het pand der goden staat op plek 142. Je hoort het werk in de Klassieke Top 400 op woensdag 16 oktober tussen 21:00 en 23:00 uur.