'Ik vind het onzinnig te zeggen dat kunst voor iedereen moet zijn'

Geen voorwaarde om volwaardig burger te zijn

Volgens Grunberg worstelen heel veel cultuurinstellingen hiermee. "Die vragen zich af: hoe krijgen we mensen binnen die nog niet binnenkomen?", zegt hij. "Dat moeten ze enerzijds maatschappelijk gezien, maar tegelijkertijd vind ik dat je ook heel eerlijk moet stellen: niet iedereen hoeft naar voetbal, niet iedereen hoeft naar het museum. Het is natuurlijk geen voorwaarde om een volwaardige burger te zijn, dat je dat moet."

"Ik vind het onzinnig te zeggen: het moet voor iedereen zijn", zegt Grunberg. Kunst die voor een kleine groep mensen is, heeft volgens hem ook bestaansrecht. "Ik vergelijk het vaak met: je hebt Macdonalds, wat overal zit. Maar je hebt ook een goed Frans restaurant waar 20 mensen per avond komen wat ook bestaansrecht heeft."

Maar één soort kunst

"Maar dan vragen die mensen die naar de MacDonalds gaan: maar waarom zou ik dan betalen voor de subsidie voor dat Franse restaurant?", merkt presentator Niels Heithuis op. "Dan moet je even iets gaan uitleggen over de traditie", zegt Grunberg.

"Ik vind het een goede vraag. In Amerika bestaan subsidies namelijk bijna niet. Je kan ook zeggen: dat kunst iets is dat zich moet onttrekken aan de wetten van de markt", vertelt Grunberg. Dit moet je volgens hem reguleren. "Dat heb je bij een aantal andere producten ook. Dus als je het helemaal overlaat aan de markt, werkt het niet. Want dan houd je maar één soort kunst over. Dat is het tragische."

'Vrije markt voor kunst werkt niet'

De vrije markt werkt volgens Grunberg op veel gebieden. "Maar als het over kunst gaat, werkt hij niet. Dus moet je die reguleren", zegt hij. "Je kunt niet zeggen: alleen maar wat het beste verkoopt, heeft waarde. Daar zijn bekende voorbeelden van in literatuur, bij schilders, bij musici. Soms komt de roem der erkenning pas veel later." Grunberg wil hier aan toevoegen dat je in een democratische samenleving ook altijd belasting betaalt voor zaken waar je het totaal niet mee eens bent.