Brigitte Fassbaender − geboren actrice op het operapodium

Johannes Brahms
Ernste Gesänge (4), Op.121 - Compleet
Brigitte Fassbaender [alt] & Elisabeth Leonskaja [piano]
Teldec / 9031-74872-2

Bij liedrecitals had Fassbaender nooit de vleugelklep halfstok staan, maar altijd volledig open. Ze zei eens in een interview dat zij vindt dat de pianist dan meer tot zijn/haar recht komt. En ze vond het heerlijk 'te worden omringd door een klanktapijt'.

Met pianist Elisabeth Leonsakja nam zij veel liederen op, onder meer van Robert Schumann en Johannes Brahms.

Richard Strauss
Der Rosenkavalier ; Akte I - Duet "Wie du warst! Wie du Bist"
Brigitte Fassbaender [Octavian - mezzosopraan] & Claire Watson [Feldmarschallin - sopraan]
Bayerischen Staatsorchester o.l.v. Carlos Kleiber
Orfeo / C 581 083 D

Fassbaender studeerde bij haar vader. Hij liet haar al vroeg voorzingen bij de operahuizen om ervaring op te doen. Hij had echter niet verwacht dat zij meteen bij haar eerste auditie zou worden aangenomen. Haar vader trad beschermend op: ze mocht alleen kleine rollen zingen. Later zong zij echter grotere rollen, zoals Orlovsky in de operette Die Fledermaus van Johann Strauss (jr.) en Octavian in Der Rosenkavalier van Richard Strauss.

Brigitte Fassbaender reisde als Octavian gedurende twintig jaar over de hele wereld: ze zong de rol in Londen, Milan, Wenen, New York en Tokyo. In de jaren '90 ging zij zelf opera's regisseren. Der Rosenkavalier was de eerste die ze deed. "Ik denk dat ik alle facetten van deze rol heb kunnen laten zien. Octavian is een dankbare rol voor een actrice", zei Fassbaender ooit.

Ze werkte graag samen met dirigent Carlos Kleiber, met wie ze haar verjaardag deelde. Zie hieronder Fassbaender als Octavian in een ander deel uit Der Rosenkavalier, onder leiding van Kleiber.

Franz Schubert
Der Wanderer an den Mond D.870, op.80 nr.1
Brigitte Fassbaender [mezzosopraan] & Aribert Reimann [piano]
Deutsche Grammophon / 4837208

Franz Schubert
Schwanengesang D.957, Rellstab-Lieder - nr.4, "Ständchen" + nr.7, "Abschied"
Brigitte Fassbaender [mezzosopraan] & Aribert Reimann [piano]

De liedcycli van Franz Schubert (Winterreise, Die schöne Müllerin, Schwanengesang): het zijn liederen die eigenlijk voor mannenstem gedacht zijn. Maar maakt dat uit? Het grappige is wel, dat Brigitte Fassbaender soms een heel andere benadering van de tekst heeft, dan gebruikelijk.
Dat kun je goed horen in het beroemde Ständchen uit Schwanengesang (ze nam de cyclus op in 1989). Meestal klinkt dit gedicht/dit lied melancholisch, soms zelfs smekend. Bij Brigitte Fassbaender klinkt dit lied uitdagend, zelfs verleidelijk...

Johann Strauss (jr.)
Die Fledermaus ; Akte II - aria "Ich Lade gern mir Gäste ein"
Brigitte Fassbaender [mezzosopraan]
Wiener Symphoniker o.l.v. Willy Boskovsky
EMI / 5662232

Richard Wagner
Götterdämmerung ; Akte II - "Höre mit Sinn, was ich Sage! (Waltrautenerzählung)"
Brigitte Fassbaender [mezzosopraan]
Radio-sinfonieorchester Stuttgart o.l.v. Hans Graf
Orfeo / DDX0021

Het opnemen vond Fassbaender geen onverdeeld genoegen. Ze vertelde
in een interview: 'Bij mijn eerste opnames was ik veel te beschroomd
om me volledig te geven. Als ik het dan terugluisterde vond ik het te
klein, alsof ik alleen voor mezelf aan het zingen was. Daar heb ik over
een flinke muur heen moeten klimmen. In opera was dat wel wat
makkelijker want dan heb je tenminste collega's om je heen.'

Die schroom heeft ze in Wagner inderdaad wel afgeworpen, hoor je in
Gotterdammerung, een opname uit 1984 met het Radio Sinfonie
Orchester Stuttgart onder leiding van Hans Graf.

Franz Schubert -
Die Winterreise - nr. 1 Gute Nacht
Die Winterreise - nr. 13 Die Post
Brigitte Fassbaender [mezzosopraan]
Aribert Reimann [pianist]

Eerder hoorden we haar in grote 19e eeuwse opera’s als Gotterdammerung, Rosenkavalier en ook Die Fledermaus. Maar ook in het liedrepertoire heeft Fassbaender opnamen gemaakt die nog lang gedraaid zullen worden. Zoals de Winterreise van Schubert. Veel minder vaak door vrouwen opgenomen, en zelden zo mooi. Heel los, en soms voor de tel uit, beginnen we aan de tocht…

Brigitte Fassbaender in het begin van Die Winterreise, meestal gezongen door een man. Mezzo Fassbaender was 50 toen ze het opnam. En ze heeft het tempo er flink inzitten, de hele cyclus is zo’n 5 minuten korter dan veel van haar mannelijke collega’s.