Bist du bei mir – van wie is dat eigenlijk?
- Klassiek
- Bist du bei mir – van wie is dat eigenlijk?
Het is een geliefde meezinger, en elk jaar scoort ‘ie hoog in de Klassieke Top 400: het lied Bist du bei mir. Als componist wordt vaak Johann Sebastian Bach genoemd, maar ook ene Gottfried Heinrich Stölzel. Hoe zit dat, en van wie is het muziekstuk eigenlijk?
Om maar met de deur in huis te vallen: de oorspronkelijke versie van Bist du bei mir is afkomstig uit de opera Diomedes, in 1718 geschreven door de Duitse hofkapelmeester Gottfried Heinrich Stölzel. De meeste muziek van deze opera is verloren gegaan, maar enkele aria’s - waaronder Bist du bei mir - zijn bewaard gebleven in de bibliotheek van de Berlijnse Sing-Akademie.
Muziekboekje
Hoe Johann Sebastian Bach de opera van Stölzel heeft leren kennen, weten we niet. Het kan zijn dat Stölzels muziek destijds populair was in Leipzig, waar Bach met zijn gezin en zijn tweede vrouw Anna Magdalena was gaan wonen. In 1725 stelde Bach een muziekboekje (Notenbüchlein) samen als cadeau voor Anna Magdalena. Hij zette daarin de lievelingsaria’s van zijn vrouw, gecombineerd met muziek van andere componisten, waaronder een bewerking van de aria Bist du bei mir van Stölzel.
Na de dood van Johann Sebastian Bach werd halverwege de negentiende eeuw het Bach Gesellschaft opgericht om Bachs werk te publiceren en te promoten. Omdat ze niet bekend waren met de opera van Stölzel werd de aria aan Bach zelf toegeschreven.
Oorlog
In 1915 ontdekte de Duitse muziekhistoricus Max Schneider in een Berlijnse bibliotheek de orkestversie van de aria Bist du bei mir: het origineel van Gottfried Heinrich Stölzel. Door verhuizingen en oorlogsgeweld raakte het manuscript echter weer zoek. In 1999 dook de aria weer op in Oekraïne, waarna het pas in 2009 officieel werd gepubliceerd als opera-aria van Stölzel.
Aafje Heynis
In de tussentijd was de aria al opgenomen in de officiële Bachwerkencatalogus onder BWV-nummer 508. Voor het grote publiek was het simpelweg een muziekstuk van Bach, vaak te horen op bruiloften en uitvaarten. Vooral de uitvoering door zangeres Aafje Heynis staat bij veel mensen in het geheugen gegrift.
Zou Bist du bei mir nu net zo populair zijn geweest als Bachs naam er niet aan verbonden was geweest? Het is in ieder geval aan Bach te danken dat we nu nog steeds van dit mooie lied kunnen genieten!
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
