De allereerste... BBC Proms

Wanneer was het allereerste Proms-concert?

De BBC Proms zijn inmiddels een begrip, maar ooit begon dit muziekfestival als een klein en nobel idee. De Britse impresario Robert Newman (1858-1926) had de ambitie om klassieke concerten voor meer mensen toegankelijk te maken. Dat wilde hij bereiken door de prijs van de kaartjes laag te houden en veel bekende, populaire stukken te programmeren. Mooie klassieke instapconcerten dus. Maar wat de concerten extra bijzonder zou maken, was de informele opstelling van het publiek: een deel van de aanwezigen kon tijdens het concert rustig rondlopen in een gedeelte zonder stoelen - een promenade.

Dirigent Henry Wood (1869-1944) had wel oren naar dit idee. Om alles uit te denken spraken hij en Newman in de lente van 1894 af in Queens Hall in Londen, waar de concerten zouden gaan plaatsvinden. Zo werd Mr Robert Newman's Promenade Concerts in het leven geroepen. Wood dirigeerde het eerste concert op zaterdag 10 augustus 1895 en zou dat maar liefst een halve eeuw blijven doen. Elk seizoen was er een mix van bekend en avontuurlijk repertoire, dat ook destijds hedendaagse componisten als Vaughan Williams, Debussy, Rachmaninov en Ravel bij het publiek op de kaart zette.

Waar komt de naam BBC Proms vandaan?

Toch begonnen de concerten op een gegeven moment verlies te lijden, waardoor de financiers zich in 1927 terugtrokken. Het toeval wilde dat de BBC in datzelfde jaar de status kreeg van een corporation, met het doel om "te informeren, te onderwijzen en te vermaken" - en dat paste precies bij het idee van de promenadeconcerten. De BBC nam Mr Robert Newman's Promenade Concerts over onder de naam BBC Proms. Zo bleef de oorspronkelijke titel én het promenade-element van de concertreeks doorklinken in de nieuwe naam.

Wat zijn de BBC Proms?

Inmiddels zijn de BBC Proms uitgegroeid tot een van de meest toonaangevende internationale concertreeksen. Nog altijd worden de Proms gekenmerkt door de toegankelijkheid, brede programmering en het hoge niveau dat Newman en Wood voor ogen hadden. Er klinken echte klassiekers, maar ook elk jaar opdrachtwerken zodat het publiek kennismaakt met de componisten van nu.

Met name Britse musici, koren en orkesten worden in de spotlights gezet, waaronder het BBC Symphony Orchestra, dat vanaf zijn oprichting in 1930 veel concerten tijdens de Proms heeft verzorgd. Maar met de jaren zijn er steeds meer buitenlandse orkesten, dirigenten en musici uitgenodigd om op te treden. Ook het Concertgebouworkest en de violisten Janine Jansen en Liza Ferschtman zijn te gast geweest voor concerten. Dit jaar staat de chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest, Karina Canellakis, op het podium.

Het aantal concerten in het Proms-seizoen is vanaf de jaren '60 flink toegenomen: inmiddels zijn het er meer dan 70 per editie. Sinds de Tweede Wereldoorlog worden de concerten gegeven in de Royal Albert Hall in Londen, omdat Queen's Hall werd verwoest tijdens bombardementen op de stad. Het Proms-seizoen vindt altijd plaats in de zomer; in 2022 van 15 juli tot 10 september.

Wat is Last Night of the Proms?

Het allerlaatste concert van de BBC Proms is niet alleen het bekendste, maar ook het meest feestelijke concert van het festival: Last Night of the Proms. De bok van de dirigent is met slingers versierd en Henry Wood wordt geëerd met een lauwerkrans om zijn standbeeld. Het BBC Symphony Orchestra, BBC Symphony Chorus, een gastdirigent en gastsolisten zijn altijd de vaste musici van dit concert, dat ieder jaar al ver van tevoren is uitverkocht.

Tijdens de Last Night of the Proms valt de promenadetraditie erg op. In het arenagedeelte van de ronde Royal Albert Hall zijn namelijk staplaatsen. Mensen van over de hele wereld komen daar naartoe en nemen vlaggen van hun land en grappige outfits mee. Wanneer het concert traditioneel wordt afgesloten met de Pomp and Circumstance March nr.1 van de Britse componist Edward Elgar, deint het publiek in de hele arena mee op het ritme van de marsmuziek.

Via grote schermen op andere plekken in het Verenigd Koninkrijk kunnen grote mensenmassa's meekijken met dit bijzondere concert. Ook worden Last Night of the Proms en de andere concerten uitgezonden op de BBC. Zo slaagt de missie van Wood en Newman nog altijd glansrijk in dit zomerfestival: zo veel mogelijk mensen op een toegankelijke manier laten genieten van prachtige klassieke muziek.

Zo ziet de Pomp and Circumstance March nr.1 van Elgar eruit tijdens Last Night of the Proms

Ook op NPO Klassiek kun je deze zomer genieten van de BBC Proms tijdens het Zomeravondconcert.