Zó eet je een klassieke tompoes

Tompouce of Tompoes?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: je mag de naam van dit heerlijke oranje gebak op twee verschillende manieren schrijven. Kies je voor de Franse spelling tompouce, dan is het officiële meervoud tompouces. Kies je voor de Nederlandse spelling tompoes, dan spreek je over meerdere tompoezen. Daarom kiezen wij voor die laatste variant: de oranje tompoes.

Geschiedenis

De eerste tompoes werd gemaakt door een banketbakker uit Amsterdam. In 1858 raakte Nederland geïnspireerd door een optreden van een bijzonder kleine man, genaamd Charles Sherwood Stratton. Charles trad op in het circus onder de naam General Tom Thumb (Generaal Kleinduimpje), toerde door Europa en deed ook Nederland aan...

Na dit optreden was er een artiest uit Friesland, Jan Hannema, die zichzelf Admiraal Tom Pouce noemde. Hannema had een groeistoornis en werd niet langer dan 71 centimeter. Zijn broers en zussen noemden hem daarom Lyts Tomke (Klein Duimpje). Groot voorbeeld van Jan was Stratton - die zelf ook maar 63,5 centimeter lang was. En pouce is het Franse woord voor duim.

Tom Thumb beeldde in zijn shows voornamelijk Napoleon uit. Overigens berust het feit dat Napoleon een klein mannetje was op een misverstand. In werkelijkheid was Napoleon 1,67 meter lang, gewoon de gemiddelde lengte voor mensen uit de vroege negentiende eeuw. Zijn lijfwachten werden wel geselecteerd op lengte (minimaal 1 meter 80), waardoor Napoleon vergeleken met hen klein leek. En waarschijnlijk daarom de bijnaam De kleine generaal kreeg 😉.

Waarom heet een tompoes zo?

Het lijkt erop dat de Amsterdamse banketbakker het iconische gebakje niet zelf heeft uitgevonden, maar alleen de naam tompoes eraan heeft gegeven. Het hele idee van de tompoes, twee krokante laagjes bladerdeeg met room ertussen, komt namelijk oorspronkelijk uit Frankrijk. In andere landen wordt het gebak ook verkocht, vaak onder een naam waarin Napoleon verwerkt is. In de Verenigde Staten noemen ze de tompoes letterlijk ‘Napoleon’. Ook in Zweden (napoleonbakelse), Noorwegen (napoleonskake), Polen (napoleonka) en zelfs Rusland (Наполеон) wordt het zo genoemd. In Frankrijk noemen ze een tompoes een millefeuille, wat ‘duizend laagjes’ betekent. In België heet een tompoes trouwens een boekske of glacéke.

Funfact: de Italianen zijn ervan overtuigd dat dit gebak in Napels is ontstaan. Millefeuille wordt daarom ook wel een ‘Napoleonbaksel’ (daar hebben we Napoleon weer) genoemd. Alleen: volgens de Italianen is deze naam een verbastering van ‘Napels’ en heeft het niets met de Franse keizer te maken...

Komt voor de bakker...

De Amsterdamse bakker, die vond Tom Pouce in ieder geval lekkerder klinken dan Napoleonnetje. In ieder geval zoeter!

Hoe eet je een tompoes?

Elk jaar worden er wel 14 miljoen tompoezen gegeten. Maar wat is nu de beste manier om een tompoes te eten? In één keer je tanden erin zetten? Met als resultaat: gele vulling all over the place. Hakken? Maar dan kan het zomaar zijn dat je van je tompoes een zooitje maakt. Zonde! Onze presentatoren Sander, Carine en Ab leggen uit hoe zij los gaan op dit heerlijke gebakje... En zij zijn natuurlijk ook benieuwd hoe jij 'm erin schuift...

Zó eet je een tompoes

• ⚖️ de kantelaar
  Leg jij de tompoes op z'n kant? En eet je zo met je vork je tompoes mooi op? Als je dit rustig doet, dan heb je in één hap alle lagen van de tompoes op je vork... Geduld is een schone zaak. Bach maakt er een kantelcanon van. Het is ook goed zoeken naar dat contrapunt - een goede prik is het halve werk.

• ➗ de splitter
  Haal jij de bovenkant van de tompoes en verdeel jij de vulling over de onderste en de bovenste laag? Dan ben je een splitter. Eerlijk zul je alles delen. Arvo Pärt vindt dit de meest fijne manier. Alsof je een Spiegel im Spiegel eet...

• 😜 de likker
  Deze kan zonder vork! Pak de tompoes met je handen op en begin aan de room te likken, daarna eet je de onder- en bovenkant op. KV.231 - Wolfgang weet wel waarom...
  
  
• 👷‍♀️ de verbouwer
  Plak de bovenste laag met banketvulling op de omgekeerde onderste laag. Zo kun je een grote hap nemen zonder dat de vulling er tussenuit valt. Voor de praktisch ingestelde mens, denk aan Andriessen.
  
  
• 🍴 de prikker
  Voor deze techniek moet je even de tijd nemen. Zet je vork recht op de bovenste glazuurlaag en ga door alle lagen heen tot je de bodem bereikt. Als je dit rustig doet, dan heb je in een hap alle lagen van de tompouce op je vork. Doe je het snel, dan is de kans groot dat de volgende hap niet zo netjes wordt. Denk aan Beethovens Vijfde en neurie 'prik prik prik priiiiiik...'. Fijne Koningsdag!

Bronnen over het ontstaan van de tompoes: hema.nl, tompouceonline.nl & nl.wikipedia.org