Boek De Staalwoestijn: Hoe werd duingebied een vervuilende industrie?

Terug naar 1815

Sluiter ging voor het schrijven van het boek terug naar de tijd van het eerste plan van het Noordzeekanaal. Dat was rond 1815. In die tijd was het gebied nog een arcadia van prachtige duinen, met hier en daar een boerderijtje en landinwaarts landgoederen. Een mooi gebied, maar een paradijs was het niet. Er was namelijk ook veel armoede en sterfte in die tijd.

Later veranderde dit gebied, vertelt Sluiter. In de Eerste Wereldoorlog werd de staaltoevoer naar Nederland enorm afgeknepen. Engeland en Duitsland hadden namelijk zelf hun staal nodig. "De Nederlandse industrie lag op zijn kop. Die had daar vreselijke last van. Dus daar moest een staalfabriek komen. Plannen waren er al vaker geweest, maar dat kwam er nooit van." Nu kwam het volgens Sluiter als geroepen.

Ze hebben toen nog een hele tijd zitten twijfelen waar de hoogovens moesten komen. Pernis had bijvoorbeeld een goede waterweg. "Dat was allemaal mooi bereikbaar per schip, maar daar was een hele slappe bodem. En hier bij het kanaal was weliswaar geen zeehaven, maar er was wel een dikke zandlaag waar zo'n zware fabriek niet wegzakt in de modder", vertelt Sluiter.

Fabriek trok woningen aan

"Nu staat de fabriek midden in de bebouwing, maar vroeger stond het in het midden van nergens", vertelt Sluiter. Een fabriek heeft namelijk veel mensen nodig. "Op een gegeven moment werkte er in de jaren '70 wel zo'n 20.000 mensen", zegt Sluiter. En die moesten allemaal in de buurt wonen. "Dus zo’n fabriek trekt enorm veel bewoning aan", vertelt Sluiter.

Goed voor de welvaart

Zelf woont Sluiter al 20 jaar in de regio en weet ze hoe het is om onder die schoorstenen te wonen. Toch is ze wel blij dat de fabriek er ooit gekomen is. "In dat prachtige duingebied en de hele omgeving hier, was de armoede namelijk zo verschrikkelijk", vertelt ze. Daarnaast waren de mensen katholiek en kregen ze veel kinderen. "Die moesten allemaal te eten krijgen, en ze leefden op een klein stukje grond dat steeds kleiner werd. Het werd alsmaar lastiger daar nog een boterham uit te krabben." Dat veranderde toen de fabriek er kwam. Die bracht welvaart. "Mensen hadden te eten en ze hadden het hele jaar werk. Het was geen vetpot, maar het gaf wel bestaanszekerheid."

Toekomst van de fabriek

Wat Sluiter betreft moet de fabriek niet dicht. "Ze maken heel mooi staal. En omdat het zo hard en zo goed uitgerold kan worden, is de ecologische voetafdruk van dat staal op zich klein, maar ze moeten wel van het fossiel af", zegt Sluiter.