Het oorlogsverhaal van componist Hans Krieg

Hans Krieg wordt geboren op 11 april 1899 in Polen en groeit op in een Joodse, muzikale familie. Al op zesjarige leeftijd begint hij met pianospelen. Hij studeert voor dirigent en componist aan het Leipziger Conservatorium. Hans laat zich inspireren door Gustav Mahler en Johannes Brahms en componeert vooral koormuziek.

Als het antisemitisme in Oost-Europa steeds feller wordt, vertrekt Hans naar Nederland. In Amsterdam pakt hij alles aan om te werken in de muziekwereld. Hij werkt als koordirigent, organist en schrijver van artikelen voor muziekbladen. Ook geeft hij muziekles, werkt hij bij de omroep en blijft hij componeren.

Hoe Hans Krieg en zijn gezin de oorlog overleefde

Als de oorlog ook in Nederland uitbreekt, wordt het werk schaars. In 1943 wordt Hans met zijn gezin in een Joodse wijk geplaatst en niet lang daarna moet het gezin naar Westerbork. Hans neemt zijn gitaar mee en speelt vaak Joodse liedjes voor grote groepen kinderen. De commandant van Westerbork staat toe dat er cabaretavonden worden georganiseerd. Het gaat er professioneel aan toe en Hans werkt daar intensief aan mee. Het helpt hem om de troosteloze situatie naar de achtergrond te verdrijven.

Het gezin van Hans staat tot drie maal toe op een lijst voor transport naar Bergen-Belsen, maar twee keer wordt deze reis uitgesteld. In januari 1944 vindt het transport toch plaats. Bergen-Belsen is een vreselijke plek. Er heerst honger en ziekte in het concentratiekamp.

Hans werkt in de schoenenfabriek en zijn vrouw in de gaarkeuken. Zijn dochters weten bij elkaar te blijven. Mirjam, dochter van Hans, weet nog goed dat haar vader voor de oorlog een flinke vent was. Maar in het concentratiekamp verandert hij in een "wandelend geraamte".

Op 10 april vertrekt de laatste trein van Bergen-Belsen met de familie Krieg aan boord, vijf dagen voordat de Britten het kamp bevrijden. De trein zou naar Theresienstadt rijden, maar door het oprukkende Russische leger aan het oostfront wordt er van dit plan afgeweken. De trein blijft twee weken lang heen en weer rijden tussen de twee fronten. Uiteindelijk stopt de trein in het Duitse dorpje Tröbitz, waar het Russische leger een einde maakt aan de reis. In totaal overlijden 550 mensen als gevolg van het 'verloren transport'.

Als door een wonder overleeft het hele gezin. Na een paar weken zijn ze genoeg aangesterkt en kunnen ze terugkeren naar Amsterdam. Hans begint snel weer met componeren. Het requiem Jiskor draagt hij op aan de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. In 1961 overlijdt Hans door een hartverlamming tijdens een repetitie.

Mirjam ontdekt muziek van haar vader

Jaren na het overlijden van haar vader wordt Mirjam, zangeres in het Groot Omroepkoor, geconfronteerd met het werk van haar vader. Ze herkent het handschrift van Hans als ze bladmuziek in haar handen krijgt tijdens een repetitie. Sindsdien bewaart Mirjam al zijn composities.

Luister naar het audioportret van Hans Krieg

In de podcast Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog wijdt presentator Margriet Vroomans een aflevering aan het indrukwekkende verhaal van Hans. Daarvoor heeft ze dochter Mirjam, nu 86 jaar oud, geïnterviewd. De foto's komen uit het privéalbum van Mirjam.

De muziek van alle hoofdpersonen uit de podcast kun je beluisteren in deze Spotify-lijst: