Johanna Bordewijk-Roepman

Autodidact

In haar jonge jaren kreeg Johanna Bordewijk-Roepman pianoles, maar uiteindelijk koos ze voor een studie Engels. Tot haar huwelijk in 1914 met schrijver Ferdinand Bordewijk werkte ze een aantal jaar als docent.

Rond 1920 begon Bordewijk-Roepman uit zichzelf met componeren. Ze schreef in het begin vooral muziek voor piano en viool naast vocale werken, maar ze waagde zich later ook aan een orkestwerk.

Eduard Flipse

In 1937 besloot Bordewijk-Roepman toch les te nemen. Eerder was ze daarvoor nogal huiverig, omdat ze vond dat de muziek uit haarzelf moest komen. Ze ging in de leer bij Eduard Flipse, dirigent bij het Rotterdamsch Philharmonisch Orkest. Hij voerde later ook regelmatig stukken van haar uit.

Bordewijk-Roepman werd soms opstandig van de lessen van Flipse, maar hij zei: "Doe nu maar wat ik je zeg, over een half jaar mag je weer precies doen wat je wilt." (Bron: "Ferdinand en Johanna", Elly Kamp)

Doorbraak

De lessen hadden succes en de geest was uit de fles. Landelijke bekendheid kreeg Bordewijk-Roepman in 1940 door haar compositie voor orkest en sopraan Les Illuminations. Na de première door het Rotterdamsch Philharmonisch Orkest onder leiding van Eduard Flipse, volgden ook andere uitvoeringen door grote Nederlandse orkesten.

De eigenzinnige Bordewijk-Roepman weigerde tijdens de Tweede Wereldoorlog lid te worden van de Kultuurkamer. Ook organiseerde ze illegale huisconcerten. In maart 1945 raakte het echtpaar door een bombardement alles kwijt, Ferdinand zijn boeken en Johanna haar instrumenten en partituren. Maar Bordewijk-Roepman bleef componeren. Tussen 1945 en 1960 werd haar werk regelmatig uitgevoerd in binnen- en buitenland. Haar oeuvre omvat composities voor piano, orkest en koor, en ook liederen en kamermuziek.

Haar bekende Sonate 1943 werd in 1950 en in 1952 in respectievelijk Chicago en New York uitgevoerd door pianist Margaret Bonds.

Bordewijk & Bordewijk

Het echtpaar werkte ook samen. In 1941 componeerde Bordewijk-Roepman Rotonde, een opera in één akte met een libretto van Bordewijk. En in 1949 maakten ze samen een symfonisch gedicht, Plato’s dood. Die samenwerking ging niet altijd goed, vertelde Bordewijk-Roepman in het onderstaande interview uit 1962 met Jos de Haes van de Vlaamse televisie. Maar ze "overwonnen de moeilijkheden zodat het toch een geheel kon worden".