Het gesprek - Liesbeth Helmus (24 februari 2023)

Brecht van Hulten praat met conservator Liesbeth Helmus over de tentoonstelling De Bentvueghels, te zien in het Centraal Museum in Utrecht. 

Nooit eerder was er een tentoonstelling over het beruchte kunstgenootschap de Bentvueghels. Meer dan honderd kunstwerken, waaronder uitzonderlijke bruiklenen uit Nederlandse, Europese en Amerikaanse openbare en particuliere collecties, geven inzicht in het leven van deze bijzondere groep kunstenaars. De Bentvueghels. Een berucht kunstgenootschap in Rome vertelt het verhaal van een broederschap van jonge mannen die hielden van feestvieren en grappen maken, maar die voor alles kunstenaar waren.

De Bentvueghels
Rond 1620 verenigde een groep kunstenaars uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden zich in Rome in een broederschap. Zij noemden zichzelf de Bentvueghels. De naam verwijst naar hoe de leden zichzelf zagen: als een ‘bende vogels’ die zich niet liet leiden door geldende regels en conventies. In Rome kwamen ze samen om te tekenen en te schilderen, maar ook om met elkaar te feesten. 

Rome was een bruisende maar ook gevaarlijke stad. Ver van huis zorgden een gezamenlijke herkomst, taal en gewoonten voor verbinding. De Nederlandse kunstenaars zochten elkaars gezelschap en steun. Ze gedroegen zich in de broederschap als jonge studenten. Zo was er een ontgroeningsritueel, dat werd gevolgd door een inhuldiging. Het nieuwe Bentlid werd vervolgens ‘gedoopt’ met een Bentnaam. Deze naam kon niet zelf gekozen worden, maar werd aan je gegeven. Omdat de doop voor rooms-katholieken een heilig sacrament is, kwamen de kunstenaars hierdoor wel eens in de problemen. Ze brachten zogenaamd offers aan Bacchus, wat eveneens als heidens werd gezien. De Bentvueghels wilden vooral plezier maken.