Ruth Crawford

In de podcastserie Nooit van Gehoord?! wordt iedere week het leven en werk van een beroemde componist uitgelicht. Het tweede seizoen is net afgelopen, maar gelukkig kunnen we afgelopen afleveringen terugluisteren terwijl we wachten op het volgende seizoen! Deze week: Ruth Crawford. Ruth Crawford was de eerste vrouw die een Gugenheim prijs voor componeren won, een ultramoderne componist die dissonerende muziek schreef en muziek volledig wou heruitvinden, een vroege muzikoloog en volksmuziekspecialist, en moeder van het Crawford-Seeger gezin, waar Pete, Mike, en Peggy Seeger (beroemde folk revivalists) opgroeiden.

Achtergrond

Ruth Crawford (1901-1953) groeide op in Jacksonville, Florida. Na het overlijden van haar vader, was Ruth’s moeder, Clara, de enige broodwinner in het gezin Crawford. Er was weinig geld, maar veel ruimte voor creativiteit, dus Ruth kreeg toch pianolessen. Vanwege Ruth’s opvallende talent, stelde haar lerares voor dat ze naar Chicago zou gaan om daar les te nemen aan het conservatorium. Het was een grote stap: van Jacksonville helemaal naar het noorden, in een stad waar ze niemand kende, zonder bron van inkomsten. Maar Ruth liet zich niet tegenhouden. Haar moeder vond het een prachtig idee. Ze hoopte dat Ruth na een jaar of twee terug zou komen, een gediplomeerd pianiste en lerares. Het liep anders. In Chicago kwam Ruth in aanraking met moderne en vooruitstrevende ideeën, en besloot ze geen uitvoerend of docerend musicus te worden, maar componist.

Modernisme

In Chicago leerde Ruth moderne muziek kennen, vooral Alexander Scriabin. De geluidswereld van de vooruitstrevende Scriabin was radicaal anders dan wat ze kende, en raakte haar sterk. Binnen korte tijd begon Ruth ook te componeren – moderne stukken, met veel dissonantie. Ruth leerde ook Djane Lavoie-Herz kennen, een pianist en theosoof, en via Lavoie-Herz, de ultramodernen. Deze ultramodernen waren muziek aan het heruitvinden, aan de hand van theosofie, Aziatische spiritualiteit, en een verlangen om een Amerikaanse muzikale stijl te creëren die onafhankelijk was van Europese klassieke muziek. In deze periode schreef ze haar vijf preludes voor piano, waar Scriabin’s invloed goed te horen is, maar ze ook haar eigen stijl ontwikkelt.

New York

Via Henry Cowell, een ultramoderne componist, kwam Ruth terecht bij Charles Seeger, een expert in moderne muziektheorie, die haar verdere lessen zou geven in compositie. De lessen begonnen ronduit slecht: Seeger geloofde niet dat vrouwen serieus konden componeren, en stuurde Ruth voor de eerste les een brief waarin hij dit uitlegde. Ruth was gestoken door wat ze las, maar ging toch. Ondanks het weinig belovende begin, was dit de start van een belangrijke relatie: de eerste les liep uren uit, en Ruth en Charles Seeger waren onmiddellijk gegrepen door elkaars werk. Charles had een theorie van dissonant contrapunt ontwikkeld, en Ruth gebruikte deze theorie als springplank voor haar compositie.

Charles Seeger

Terwijl Ruth en Charles werkten, werden ze verliefd. Charles was echter al getrouwd, en hoewel de relatie eigenlijk al was beëindigd, was hij nog niet gescheiden. Bovendien hadden Charles en zijn eerste vrouw drie jonge kinderen. Ruth en Charles besloten dus in eerste instantie niet hun relatie bekend te maken. Wel werkten ze veel samen: Charles gaf haar uitgebreide feedback op haar composities, en zij hielp hem bij het schrijven van zijn theoretische werk over dissonant contrapunt.

Europees succes

Ruth’s carrière bereikte een belangrijk kantelpunt. In 1930 won ze de Guggenheim Fellowship in muziekcompositie. De prijs bestond uit een geldbedrag ($2500, omgerekend naar vandaag zo’n €46.000!) en een reis door Europa. Eenmaal aangekomen in Europa begon een periode van complete creatieve vrijheid voor Ruth. Ze schreef een serie van koorstukken die ver hun tijd vooruit lijken. In deze stukken gebruikte ze spannende harmonieën, toonsoorten geïnspireerd door Aziatische muziek, en nonsense-klanken die gekozen waren om hun fonetische eigenschappen in plaats van hun betekenis.

Een Amerikaanse in Europa

De muziek uit haar Europese periode heeft veel weg van seriële muziek, maar Ruth hield zich verre van die componisten – terwijl ze in Berlijn was vermeed ze bijvoorbeeld Schoenberg. Ook toen ze later door Europa trok, had ze in feite weinig contact met de bekende Europese componisten. Ze was nog steeds vastbesloten een eigen Amerikaanse stijl te ontwikkelen die onafhankelijk was van de Europese. In haar tijd in Europa schreef ze ook een strijkkwartet. Dit stuk – rijk aan dissonantie en een voorbode voor de Amerikaanse muziek van na de Tweede Wereldoorlog – werd later herontdekt door componisten zoals George Perle en Elliott Carter.

Jaren ‘30

Toen Ruth terugkwam naar de VS trouwde ze Charles, maar dit was ook het moment dat de Great Depression de VS in een totale crisis stortte. De financiële crisis van de jaren ‘30 raakte de Crawford-Seegers diep. Zelf balanceerden ze op het randje van totale armoede, en om hen heen zagen ze overal de effecten van de crisis. Ruth en Charles lieten de subjectiviteit en het individualisme van het spirituele modernisme achter zich en sloten zich aan bij de Amerikaanse Communistische Partij als overtuigde Marxisten. Hun muziek was vanaf dat moment revolutionair, niet alleen op muzikaal gebied maar ook op politiek gebied.

Klassenstrijd in de muziek

Ruth schreef in deze periode weinig. Er zijn twee liederen bekend (‘Sacco, Vanzetti’ en ‘Chinaman, Laundryman’). De tekst van deze liederen was didactisch en revolutionair, zoals in ‘Chinaman, Laundryman’: ‘Iron! Iron! How can I smooth away the wrinkle of others' dresses but not the miseries of my heart?’ (‘Strijk! Strijk! Hoe can ik de kreukels in andermans kleding wegstrijken maar niet de ellende van mijn hart?’). De liederen worden gezongen in Sprechstimme, een techniek die ze eerder in haar modernistische stukken gebruikte, waardoor de tekst niet lyrisch wordt gebracht, maar duidelijk gedeclameerd. De piano en de stem zijn bijna tegenstanders in deze stukken. De relatie tussen de piano en de zang staat hier symbool voor de klassenstrijd.

Crisis

Deze toewijding aan proletarische muziek had echter zijn keerzijde. De modernistische muziek verdween van het toneel, en daarmee verdwenen ook de creatieve kringen waarin Ruth zich bewoog, en ze belandde in een creatief vacuüm. Al snel zaten de Crawford-Seegers in een nieuwe dip. Hun financiële situatie was precairder dan ooit, en Charles’ steun aan moderne revolutionaire muziek was alweer oud nieuws, het was volksmuziek dat nu in de mode was in revolutionaire kringen. De redding kwam in de vorm van een overheidsprogramma, de Resettlement Administration (RA). De RA zocht iemand die de leiding zou hebben over musici en musicologen die ontheemde plattelandsbewoners zouden voorzien van muziek en muzieklessen. Charles kreeg de baan.

Folk als bevrijding

De RA was een utopisch project met als doel mensen die in armste gebieden van de VS te doen verhuizen naar locaties waar werk was, en ze daar te helpen een nieuwe gemeenschap op te bouwen. Hiervoor waren woningen en voorzieningen nodig, maar ook cultuur, en dan vooral muziek. De eigen muzikale cultuur van het proletariaat zou helpen een revolutionaire identiteit van het proletariaat te vormen, waardoor ze hun eigen bevrijding konden nastreven. Er moest dus niet nieuwe muziek worden geschreven door componisten, maar de volksmuziek van het volk zelf moest worden gevonden. Charles en zijn medewerkers trokken door de VS met opnameapparatuur, en stuurden de opnames naar Washington, waar Ruth transcripties maakte van de muziek. Door dit werk ontmoette Ruth gelijkgestemde kunstenaars die allemaal geloofden dat de arme Amerikanen en hun cultuur ertoe deden.

Succes in de volksmuziek

Ruth leefde op door haar werk in de volksmuziek. Geïnspireerd door Béla Bartók deed ze haar best om de complexiteit van volksmuziek volledig weer te geven in haar transcripties. Haar muziekanthologieën werden gezien als bijzonder accuraat en leesbaar, en werden door zowel musici als onderzoekers gebruikt. Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd Ruth’s werk nog belangrijker. Amerikaanse identiteit, en dan vooral de identiteit van de ‘gewone man’ was plotseling propagandamateriaal. Met de verhoogde interesse in volksmuziek kwam ook meer geld en commercialisatie – een bittere pil voor de verstokte Marxisten en socialisten van de New Deal kunstprojecten.

Nieuwe inspiratie

Alan Lomax, een collega in het volksmuziekarchief in Washington, begon te werken aan een radioprogramma waar hij de Amerikaanse volksmuziek aan de man zou brengen, en vroeg Ruth om een nieuw stuk te componeren wat erbij zou passen. Het resultaat was ‘Rissolty, Rossolty’, gebaseerd op een liedje over het harde, en ondergewaardeerde werk van huisvrouwen. Wellicht kon Ruth uit haar eigen ervaringen putten, want naast haar muzikale werk had ze ook een druk huishouden met vier kinderen te runnen.

Laatste jaren

Eind jaren ‘40 begon Ruth weer te componeren in de avond, als haar vier kinderen in bed lagen. Er was echter zo veel te doen, dat het haar niet lukte om een stuk af te ronden – lesgeven, kinderen opvoeden, huishouden draaiend houden, muziekwetenschappelijk onderzoek, boeken die geschreven moesten worden – er was simpelweg geen tijd. Tot 1952, toen Ruth de Suite voor Blaaskwintet schreef naar aanleiding van een prijsvraag. Ondanks haar moordende schema lukte het haar het stuk af te ronden voor deadline. Sterker nog, ze won. Ruth leefde op, geschokt door haar eigen succes. Ze schreef aan een vriendin dat als ze 99 zou worden, zoals haar grootvader deed, dat ze nog 48 jaar had om te componeren. Het liep anders: begin 1953 Ruth kreeg een kankerdiagnose. Ze stierf in november.

Na Ruth

Na haar dood, stortte Charles in en viel het gezin, dat tot dat moment verenigd aan de muziek werkte, uit elkaar. Haar familie zette haar werk voort. Mike legde zich toe op het bewaren van de traditionele volksmuziek. Peggy is een folk revival muzikant die nog steeds actief is. Pete had in Ruth’s leven al met haar samengewerkt op muziekprojecten, en was een van de belangrijkste folk revivalist muzikanten van de twintigste eeuw. Charles legde zich volledig toe op de etnomusicologie, waarin hij de multiculturele muziekcultuur van de VS bestudeerde.

Blijvende invloed

Ruth was op meerdere vlakken bepalend voor de Amerikaanse muziekcultuur: haar ultramoderne composities hadden belangrijke invloed op de twintigste-eeuwse Amerikaanse klassieke muziek, haar pedagogische werken vormden het Amerikaanse muziekonderwijs, haar werk als musicologe was van vitaal belang voor de studie van Amerikaanse volksmuziek, en gaf folk musici het materiaal om een revival van folk muziek te ontketenen.