Nieuw in de bioscoop: de film Tchaikovsky's Wife

Bekijk de trailer van Tchaikovsky's Wife

Het verhaal van de film

Vanaf donderdag 11 mei 2023 is de film Tchaikovsky's Wife te zien in de bioscoop. De film gaat over Antonina Miljoekova, een mooie en intelligente negentiende-eeuwse Russische aristocraat. Ze kan alles krijgen wat ze begeert, maar wil alleen maar trouwen met Pjotr Tsjaikovski, op wie ze heimelijk verliefd wordt als ze voor het eerst zijn muziek hoort. Hij stemt in met een huwelijk om een einde te maken aan de geruchten die over hem de ronde doen en die zijn reputatie bedreigen. Hij voelt echter niets voor Antonina en geeft haar al snel de schuld van zijn tegenslagen en inzinkingen. Verteerd door haar gevoelens voor hem en door zijn vernederingen, wordt ze langzaam tot waanzin gedreven.

Arthur Japin over Tchaikovsky's Wife bij Opium

Arthur Japin zag Tchaikovsky's Wife voor Opium en kwam erover praten. Arthur Japin schreef eerder over Tsjaikovski in zijn roman Kolja (2017). Hij ervaarde het als een sombere film, waarin het moeilijk was om de belevingswereld Antonina Miljoekova echt goed te kunnen volgen en te begrijpen. Ook vond hij het beeld van Tsjaikovski als onsympathiek niet stroken met hoe de componist werkelijk was.

Ab Zagt over Tchaikovsky's Wife bij De Ochtend

Elke donderdag bespreekt filmjournalist Ab Zagt een film bij De Ochtend. Natuurlijk besteedde hij deze week aandacht aan Tchaikovsky's Wife. Zijn indruk was dat regisseur Kirill Serebrennikov de vrouw van Tsjaikovski als slachtoffer heeft willen weergeven.

Waar of niet waar?

De grote vraag bij films over historische figuren is natuurlijk: wat is waar, en wat is niet waar? De film gaat over Antonina Miljoekova en niet over Tsjaikovski, maar over haar leven is weinig bekend. Ook is ze vaak als gestoord weergegeven, wat regisseur Kirill Serebrennikov triggerde om te proberen erachter te komen wat daarvan waar is.

Kort voordat Miljoekova een liefdesbrief aan Tsjaikovski schreef, had hij zichzelf ervan overtuigd dat het een goed idee was om te gaan trouwen. Hoewel hij in het Rusland van de negentiende eeuw als homoseksueel geen vervolging hoefde te vrezen, nam met zijn groeiende roem wel een publieke interesse toe in zijn privéleven. Tsjaikovski's homoseksualiteit was een publiek geheim, maar roddels of mogelijke schandalen zouden nog altijd kwaad kunnen aanrichten. Om zijn familie te beschermen (met name zijn jongere broer Modest, die ook homoseksueel was) besloot hij in het huwelijk te treden met een vrouw.

De brief die Miljoekova hem toen schreef, zag hij als een teken van het Lot. Na slechts een paar ontmoetingen trouwde Tsjaikovski met haar, maar hij realiseerde zich meteen dat hij een grote vergissing had gemaakt. Het was het begin van een rampzalig huwelijk, dat Tsjaikovski al snel ontvluchtte. Hoewel hij financieel voor zijn vrouw bleef zorgen, zou hij nooit meer naar haar terugkeren. Hij had veel spijt van wat hij haar had aangedaan en nam de schuld op zich. Na Tsjaikovski's overlijden in 1893 ging de mentale toestand van Miljoekova hard achteruit. De laatste jaren van haar leven bracht ze door in een gesticht.

De weergave van Kirill Serebrennikov blijft een interpretatie en artistieke weergave van een verhaal. Zo klopt het bijvoorbeeld niet dat Tsjaikovski met Antonina Miljoekova trouwde vanwege haar geld. Tsjaikovski had namelijk net een aanbod gekregen van Nadezjda von Meck, een steenrijke weduwe die zijn mecenas wilde worden. Zij voorzag hem vanaf dat moment van geld, waardoor hij zijn baan aan het conservatorium kon opzeggen en zich volledig aan componeren kon wijden. Hoewel het huwelijk tussen Tsjaikovski en Miljoekova een vreselijke situatie opleverde, kun je je afvragen of de wrede weergave van Tsjaikovski's persoonlijkheid in de film overeenkomt met de werkelijkheid.

Kolja van Arthur Japin in de podcast De Klassieke Bibliotheek