Werner Herbers overleden: voorvechter onbekend repertoire uit het interbellum

Solohoboïst Concertgebouworkest

Herbers werd in 1940 geboren in Bilthoven. Hij drukte als solo-hoboïst van het Concertgebouworkest tussen 1970 en 2005 zijn stempel op het orkest. Podium vroeg eerder Jan Kouwenhoven, tweede hoboïst van het Concertgebouworkest, om zijn herinneringen aan de hoboïst. "Hij is een eminent musicus. Jarenlang heb ik naast hem gezeten, een collega waar ik zeer op gesteld was. Hij was een exponent van de Nederlandse hoboschool. Jaap Stotijn had dat uitgevonden: een heldere klank en mooie vibrato. Maar hij wist aan dat geluid een rondere klank te geven. Een eigen invulling van de Nederlandse school dus, een persoonlijke touch." Als musicus maakte Herbers een keur aan legendarische dirigenten mee, waaronder Riccardo Chailly, Nikolaus Harnoncourt, Hans Vonk, Bernard Haitink, Edo de Waart en Willem van Otterloo.

Nederlands Blazers Ensemble

Naast het Concertgebouworkest speelde Herbers ook mee in het Nederlands Blazers Ensemble. Tussen 1962 en 1988 was hij daarvan mede-artistiek leider. Edo de Waart was lange tijd dirigent van het ensemble. Hans Haffmans sprak hem maandag over Herbers. "Het was niet makkelijk om hem echt te leren kennen want hij was erg privé," zei hij. "In de beginjaren van het NBE ging het tussen ons eigenlijk alleen maar over muziek. Ik kwam uit Amsterdam en hij uit Bilthoven. Dat was het verschil. Hij had klasse zonder arrogantie. Hij was ontzettend bescheiden. Dat was ook een van de krachten van zijn spel. Hij was dé ensemblespeler bij uitstek." Met het NBE maakte Herbers legendarische opnames, waaronder van de Gran Partita van Mozart. Toen het oude ensemble ophield te bestaan, richtte Herbers in 1990 de Ebony Band op, bestaande uit leden van het Koninklijk Concertgebouworkest.

In gesprek over zijn laatste opname

Met de Ebony Band maakte Herbers een laatste opname, getiteld Achtung Achtung. Hans Haffmans sprak in de week voor zijn overlijden met Werner Herbers over de nieuwe opname. “De liefde voor het idioom van de eerste helft van de vorige eeuw is er altijd geweest,” zei Herbers tegen hem. “Stravinsky, Bartók, Schönberg, dat is toch wel mijn favoriete muziek.” Dat zijn bekende namen in de klassieke muziek, dus waar kwam die ontdekkingsdrift vandaan? “Die heb ik altijd gehad, maar ontstond vooral toen ik in een archief harmoniebewerkingen van opera’s van Mozart ontdekte. Dat vond ik toen al leuk. Daarna heb ik me heel erg gefocust op het interbellum."

Beluister hier het complete gesprek dat Hans Haffmans met Werner Herbers had:

Onbekende muziekschatten

Te gast bij Podium Witteman zei Herbers enkele jaren geleden dat het geen toeval is dat hij koos voor die periode. "Vooral omdat ik van die periode houd. Het is de muziek die mij het meeste aanspreekt. Achterliggende reden is dat mijn vader, van Duitse afkomst, voor de nazi's heeft moeten vluchten." Hetzelfde lot als juist veel componisten uit het interbellum boven het hoofd hing die bijvoorbeeld van Duitsland naar de Verenigde Staten moesten uitwijken. Herbers zorgde ervoor dat veel onbekende muziekschatten boven water kwamen. "Het is onvoorstelbaar hoeveel juweeltjes er in de schaduw van de hoge bomen staan," zei hij.

Bach

Het nieuws over het overlijden van Werner Herbers kwam maandagavond 5 juni binnen tijdens de uitzending van Podium. "Het droeve bericht bereikt ons zojuist dat Werner Herbers is overleden," zei Hans Haffmans. "Hij inventariseerde vanaf de jaren negentig de vergeten en vaak verguisde muziek van componisten die in de knel kwamen, vervolgd werden en vermoord tussen wereldoorlogen in." Haffmans liet in de uitzending de aria Aus Liebe uit de Matthäus-Passion van Johann Sebastian Bach horen, een componist waar Herbers juist aan het eind van zijn leven veel naar luisterde.

Terugblik door Jan Kouwenhoven

Hoboïst en oud-collega Jan Kouwenhoven vertelde in Podium over Werner Herbers.