Nieuw fonds voor meer vrouwen op bok en lessenaar

Ze zou willen dat haar vrouw-zijn niet uitmaakte, zegt Anne-Maartje Lemereis, sinds december 2023 Componist des Vaderlands. "Ik heb me een aantal jaar verzet tegen het geprofileerd worden als vrouwelijke componist. Het heeft namelijk niets te maken met de output die ik lever."

Vrouwelijk rolmodel

Maar op den duur kreeg ze reacties, vaak van jonge componisten, dat het fijn voor hen was om een vrouwelijk rolmodel te hebben. "De moeder van een 10-jarig meisje zei zelfs letterlijk tegen me: 'nu jij Componist des Vaderlands bent, heeft mijn dochter er een nieuwe droom bij'", zegt Lemereis.

Ze merkte door dit soort opmerkingen dat er nog veel scheefgroei is. "Wij zitten nou eenmaal in de situatie waarin eeuwenlang vrouwen op allerlei manieren zijn achtergesteld, vooral op dit gebied. Daar moet ik nu wel iets mee. Dus nu fluctueer ik tussen 'ik wil me er niet mee bezig houden' en een soort prettige, lichte vorm van activisme."

Concoursen voor vrouwen

Zo'n fonds als dat van het Concertgebouworkest is volgens haar uit liefde en passie bedacht. "Maar ik heb wel moeite met compositieconcoursen speciaal voor vrouwen. Dat is onzin, componeren is geen fysieke krachtmeting met verschillende gewichtsklassen. Voor programmacommissies, concertzalen of festivals is het wel belangrijk dat je ze zich bewust zijn van het feit dat je je blind kan staren op een bepaalde poule waar je altijd uit put."

Dat is dan ook waar het nieuwe fonds het geld onder andere aan wil besteden. Anne Christin Erbe van het Concertgebouworkest: "Het scouten kan iets meer moeite kosten. Als iemand nog niet zo beroemd is, moet je wat meer onderzoek doen. Daar moet je dan ook iets meer in investeren. Het helpt dus dat er mensen zijn die specifiek dit onderwerp willen ondersteunen om ons als organisatie te prikkelen om daarvoor te gaan."

Het moge duidelijk zijn dat het fonds niet in het leven is geroepen omdat vrouwen 'zielig' zijn en ondersteund moeten worden, zegt Erbe. "Je moet het zo zien: wij hebben bijvoorbeeld een schenker die specifiek aan producties wil schenken waarin Scandinavische componisten klinken. Dit nieuwe fonds is net zo, maar dan voor mensen die het belangrijk vinden dat vrouwen op de bok staan en dat composities van vrouwen worden gehoord."